Бободжон Гафуров - публицист

• Автор: Хайдаров, Садулла Бахриевич
• Шифр специальности: 10.01.03
• Научная степень: Кандидатская
• Год защиты: 1998
• Место защиты: Душанбе
• Количество страниц: 156 с.

ЧУМХУРИИ точикистон
ДОНИПІГОХД ДАВЛАТИИ миллии тодикистон
Ба х;укми дастнавис
Гайдаров Саъдулло Бахриевич
БОБОДОН БАФУРОВ- ПУБЛИСИСТ
Аз руи ихтисоси 10.01.03 -Адабиёти мамолики нави хориди
(Адабиёти тодик)
Родбари илми: ДОКТОРИ ИПМИ ФИЛОЛОГИЯ,
профессор Саьдуллоев А.
Рисолаи илми барои дарёфти дарачди илмии номзади илми филология
а У Ш А Н Б Е -1
МУЦАДДИМА.
сах;. 3-13.
БОБИ 1.
МАВЗУТз ВА МУ Н ДАРИ ДАЙ ПУБЛИСИСТИКАИ Б. БАФУ-РОВ
БОБИ 2.
ТАДАВВУЛОТИ МАВЗУИ ВА ЖАНРИ ДАР ОСОРИ ПУБ-ЛИСИСТИИ Б. БАФУРОВ са*. 55-108.
БОБИ 3.
МАСБАЛАИ МАДОРАТ ВА ХАРАКТЕРОФАРИНЙ ДАР ЗДО-ДИЕТИ Б. БАФУРОВ сах- 109-142.
ХУЛОСА
ФЕХ.РИСТИ АДАБИЕТ
сах,. 147-156.
МУЦАДДИМА
Кадрамони Тодикистон, академик Бободон Гафуров (1908-1977) зиндагии дурахшон ва ибратомузе ба cap бурда, номаш дар таърихи кишвари тодикон ва берун аз он абадан сабт ёфтааст.
У дар замоне кору зиндагй кардааст, ки дар мамлакати мо (собид Иттидоди Шуравй-С.Х,.) дигаргунидои бузурги идтимой, идтисодй ва маданй ба амал меомаданд. Б. Гафуров чун муосирони хеш иштирокчии бевосита ва дамзамон шодиди ин дигаргунсозидо буд. Дар даёт ва роди паймудаи Б. Гафуров инъикоси бардастаи он дигаргунй ва дастоварддои азими идтимоию идтисодй ва маданй дурахшон дувайдо аст.
Фаъолияти илмиву дамъиятй ва давлативу сиёсии Б. Гафуров, ки мудаддидону мутахассисон ва дустону дампешагони у дар на-виштадояшон ёдовар шудаанд, дисми дудонашавандаи таърихи на-вини кишварамон-Тодикистон, ташаккули одами замонавй, зиёии нав, таърихи инкишофи илм, маданият ва таърихи илмдои таърих-шиносиву шардшиносии собид Иттидоди Шуравй мебошад (1.6;23;28;29; 53; 70).
Бободон Гафуров яке аз аввалин сарбозони индилоби маданй, ташкилотчии илму ирфони асрй дар думдурй, арбоби намоёни дизбй ва давлатии кишвар, яке аз муассисон ва аз думлаи нахустин ака-демикдои АУ Тодикистон буда, садми у дар тараддиёти идтисодиёт ва маданияти мамлакатамон хеле калон аст.
Махсусан, фаъолияти илмию эдодии у хеле доманфарох буда, мадсули даламаш дар бахшдои рузноманигорй, таъриху шардши-носй долибу назаррас мебошанд.
Замони кор ва фаъолияти дамъиятиву публисистии Б. Бафуров пурра ба замони докимияти шуравй рост меояд. Ва табиист, ки мавзуъ ва роду усули дарку инъикоси руйдоддо сирф аз нуктаи

мазкурро “дар шарду баёни надши халд дар даракатдои мардуми, даллу фасли муаммодои калони идтимоию сиёсй муайян намуд” (1.23.15-16).
Бобу фаслдои охирини асар, ки махсус додисаву водеадои солдои Данги Бузурги Ватаниро дар бар гирифтааст, аз корнамоиву донфидоии фарзандони Тодикистон Х,одй Кендаев, Исмоил Дамзаа-лиев, Саид дул Турдиев, Туйчй Эрйигитов, Хдйдар Косимов, Му дам -мадй Ибродимов ва дигар диловарони дасури майдондои набард дар мудорибадои шадиду задухурддои азими мамлакат дикоят мекунад. Дар чунин давраи басо маъсулиятнок, ки таддири халди бузурги мамлакати тавоно дал мешуд, ба таърих ва гузаштаи дадрамонони халди худ руй овардан, онро аз нав эдё кардан аз дониби Б.Бафуров бесабаб набуд. Ба воситаи ин гуна асар мардум аз додисаву водеадои таърихй ва гузаштаи худ огод мегардад. Суннатдои волою мудадда-си мардумиву миллй ва умумибашарй, аз думла анъанадои ватан-дустии халди тодик бардарору дифз гардида, дар мавдеи худ усту-вор мемонад, сатди худогодию хештаншиносй вусъат меёбад. Дар бораи анъана ва идомаи он, ки ифтихори муосирон ва ояндагон ме-бошад, муаллиф аз думла чунин менигорад: “Дар муборизаи чандин-асраи мудобили истилогарон ва ситампешагони аднабй анъанадои ватандустонаи халди тодик нисбат ба истилогарон торафт зуртар мешуд ва халд чунин дисоб мекард, ки аз разилона гулом шуда гаштан дида, дадрамонона мурдан бедтар аст”(ІІ.107).
Нигоштаву таълифоти солдои муддиши дангии Б.Бафуров, чй тавре ки Е.Осетров дайд кардааст, он айём “солдатдоро ба дудум бархезонда, истедкомдои душманро яке аз пай дигар аз байн бурда, данговаронро аз Волга то Берлин дидоят менамуд”(І.57.71).
Айёми Чанги Бузурги Ватанй давраи имтидони диддии мардуми мо низ ба шумор меравад. Дар ин давраи мудими таърихй Б.Бафуров чун сарвари идеологдои думдурй ба аксари ходагиву