Тождественные социальные мотивы в современной таджикской прозе и в творчестве Масрур Джахан

• Автор: Холов, Джовид Шодиевич
• Шифр специальности: 10.01.03
• Научная степень: Кандидатская
• Год защиты: 2011
• Место защиты: Душанбе
• Количество страниц: 179 с.

Института забон, адабиёт, шаркшиноси ва мероси хаттии ба номи Рудаки Академияи илмхои Думхурии Точикистон
Бо хукми дастнавис Холов Довид Шодиевич
ОХАНГХОИ мушобехдт идтимой ДАР НАСРИ МУОСИРИ ТО ДИК ВА ЭДОДИЁТИ МАСРУР ДАХОН
Ихтисос: 10.01.03 Адабиёти халкхои мамолики хоричй (адабиёти точик)
Рисола барои дарёфти дарачаи илмии номзади илми филология
Рохбари илмй: доктори илми филология профессор Хочамуродов О.Х-
Душанбе-2011
МУНДАРИЛА
Мукаддима
Бобби аввал. Охангхои мушобехи ичтимой дар насри нависандагони точик ва урду
1.1 У му мияти таърихии адабиёти точик ва урду
1.2 Тамоюлхои мушобехи ичтимоии осори баъзе нависандагони
точик ва тавофуки он бо вокеияти ичтимой
Боби дуюм. Хдёт ва осори Масрур Чдхон
2.1 Зиндагиномаи Масрур Дахон
2.2 Осори бадеии Масрур Чдхон
Боби сеюм. Масрур Ч&хон тасвиргари рузгори чомеа
3.1 Тасвири рузгори занони Х,инд дар осори нависанда
3.2 Инъикоси бадеии хаёти ичтимоиву сиёсии чомеаи Хднд
дар хикояхои Масрур Чахон
Боби чорум.
4.1 Хусусиятхои сабки нигориши Масрур Чахон
Хулоса
Фехристи адабиёти истифодашуда
МУКДДДИМА
Ахамияти мавзуи тадкикот. Омузиши мукоисавии адабиётхо тахкики алокахои адабии адабиётхои гуногун, ошкор кардани таъсири мутакобилаи адабиётхоро дар назар дорад. Хддди акал тайи як асри охир адабиётшиносии мукоисавй хамин гуна хадафро дунбол мекард. Бахусус дар адабиётшиносии шуравй ин тарзи тахкик аз тарафи донишмандоне чун Н, И. Конрад, В.И. Жирмунский, Г.И. Ломидзе, Д. С. Лихачев, И. С. Брагинский ва дигарон асоснок карда шуд ва методологияи чунин усули тахкики мукоисавй то чое муайян гардид. Аксар тадкикоте, ки дар ин замина дар адабиётшиносии точик ба вучуд омад, хамин равишро дунбол мекунад ва баъзе тамоюлхои адабиёти муосири точик низ киёсан ба фарояндхои хаммонанди адабиётхои халкхои шуравии собик мавриди арзёбй карор гирифта буд.
Хдмчунон ки донишманди рус Н. И. Конрад таъкид кардааст «тахти адабиётшиносии1 мукоисавй бисёр чизхоро фахмидан мумкин аст» (120,294). Ин тарзи тахкик омузиши киёсии ду ва ё зиёда адабиётхои гуногунро, ки дар гузашта умумияти таърихй доштанд низ дар назар дорад. Хдмин тарзи гузориши масъала ба тахкики адабиёти муосири халкхое, ки дар гузашта умумияти таърихй доштанд, низ содик аст. Вале дар мавриди омузиши киёсии адабиёти муосири ин халкхо мафхумхои пайвандхо, таъсир ва доду ситодхои адабй маънои фарохтаре ба худ касб мекунанд. Ин чо хоху нохох охангхои хаммонанди осори адибони кишвархои мухталиф ва замонхои гуногун дар мадди назар хохад буд, ки арзишхои ичтимой, мавзуъ, тарзи сужетсозй, каробати образхои бадей ва гайраро фаро мегирад.
Тахкики мукоисавй-типологии адабиётхо беш аз ин имкон медихад, ки ходисахои адабй новобаста ба умумияти таърихй ва
Хофиз»-ро навишт, ки ормони ватанпарастй ва истиклоли хамешагиро матрах мекунад,
Тахлил ва тафсири хикояи Сотим Улугзода моро ба дарки комили мавзуву масъалахои хаммонанд ва умумияти типологии адабиётхои гуногун наздик мебарад. Мазмуни мухтасари хикояи С. Улугзода чунин аст: Писари хофизи хушовози Х,инд, сарояндаи сулху озодй, ватандустию размоварй Шивочй- Шондип хоин шуд ва Ватан фурухт. Х,офиз писарашро кушт. Адабиётшинос Маъруфи Рачабй бар ин назар аст, ки «образи Шивочй образи умумиятёфтаи хофизонест, ки айёми шуриш (шуриши бо сардории Нана сохиб (1857) дар назар аст-Х.Ч,) дар васфи он суруд эчод намуда месароиданд, чанговаронро руху кувват мебахшиданд» (62,107). Бо андаке диккат метавон муайян кард, ки мазмуни сурудхои Шивочй аз матни сурудхои халкии Х,инд ДаР васфи шуриши солхои 1857-1859 берун омадааст (110). Санади дигари мухим ин аст, ки дар матни хамин сурудхо дустону душманони шуриш ташхис дода шудаанд. Мухимтар аз ин дар сафхои мукобил кдрор гирифтани пайвандон дар матни сурудхо таькид шудааст. Масалан, аз матни сурудхо бармеояд, ки Кунвар Сингх то охир бар зидди англисхо мечангад, вале бародараш Кишан Сингх ба манфиати англисхо чосусй мекард. Аз пайвандони у Донбханчон Сингх низ чунин аст. Сарнавишти Додх Манека, ки фидокори ватан аст ва хохарзодааш Девобха, ки хиёнаткор аст, низ аз матни сурудхо берун меояд. Ба назари мо ба ин андоза каробат доштани мазмуни хикоя бо вокеияти таърихй ба он далолат мекунад, ки нависанда ба сарчашмахои таърихии иньикоскунандаи муборизаи хиндувон бар зидди мустамликадорони англис огох будааст. Шивочии С. Улугзода тимсоли фидоиёни Ватан буда, Шондип аз табори хоинонест, ки дар тули таърих ба Хушдустон хиёнатро раво дидаанд. Дар хикояи «Марги хофиз» ормони ичтимоии нависанда санги махак аст. Дар халли ин тарх нависанда хастии инсонии пайвандро дар маркази диду водид