+
Действующая цена700 499 руб.
Товаров:
На сумму:

Электронная библиотека диссертаций

Доставка любой диссертации в формате PDF и WORD за 499 руб. на e-mail - 20 мин. 800 000 наименований диссертаций и авторефератов. Все авторефераты диссертаций - БЕСПЛАТНО

Расширенный поиск

Письменные источники конца XIX - начала XX веков и их влияние на формирование башкирского литературного языка : На основе русской и латинской график

  • Автор:

    Латыпова, Рида Марсовна

  • Шифр специальности:

    10.02.02

  • Научная степень:

    Кандидатская

  • Год защиты:

    2005

  • Место защиты:

    Уфа

  • Количество страниц:

    240 с.

  • Стоимость:

    700 р.

    499 руб.

до окончания действия скидки
00
00
00
00
+
Наш сайт выгодно отличается тем что при покупке, кроме PDF версии Вы в подарок получаете работу преобразованную в WORD - документ и это предоставляет качественно другие возможности при работе с документом
Страницы оглавления работы

ЙекмэткеЬе
Эшкэ дойем характеристика
Инеш. Ядма сыгана'ктарды туплау Ьэм ойрэнеу тарихы
I 'булек. Урыд графикалы тэуге баигкортса текстардын, тел уденсэлектэре
1.1. Баш'корт теленен, ядма сыганатстарына дейем байтау
1.2. Урыд графикаЬындагы баш'корт ядмаЬын булдырыуга беренсе ынтылыштар
II булек. XIX быуат а?агы - XX быуат башындагы баш'корт теле буйынса дэреслектэрзец Ьэм Ьудлектэр?ен, уденсэлектэре
2.1. Элифбалар Ьэм укыу китаптарын тодеу буйынса тэуге тэжрибэлэр
2.2. Урыд графикалы тэуге урыдса-бангкортса Ьэм баштшртса-урыдса Ьудлектэрде тедеу принциптары
III булек. XIX быуат адагы - XX быуат башындагы баш'корт теле буйынса тэуге гилми тикшеренеу?эр
3.1. В.Преленец баш'корт теле буйынса хедмэттэренец эЬэмиэте
3.2. Н.Ф.Катанов тикшеренеудэренец баш'корт тел гилемендэге урыны
Йомгатглау
Библиография
'Кушымта
ЭШКЭ ДЄЙЄМ ХАРАКТЕРИСТИКА
Тикшеренеудец актуаллеге. XIX быуатта Расэй йэмгиэте тормошонда капитализм удешенэ бэйле терле удгэрештэр, буржуаз реформалар башлана, улар мэгариф олкэЬен дэ урап утмэй. Урыд булмаган халыхтардыц тормош-кенкурешен, фольклорын, телен, тарихын ейрэнеугэ дэулэт тарафынан дур игтибар буленэ башлай.
XIX быуат agaFbi - XX быуат башында башка терки телдэр менэн бер рэттэн башкорт теленэ лэ игтибар кесэйэ, йэмгиэттэ уньщ менэн кыдыкЬыныу бермэ-бер арта. BbiFa булышлык итерлек шарттар да барлыкка килэ: батша хекумэтенец милли-колониаль, христианлаштырыу аша урыдлаштырыу сэйэсэтенэ ярашлы уткэрелгэн буржуаз-демократик реформалар, ижтимаги менэсэбэттэрдец катмарлашыуы, социаль каршылыктардыц кидкенлэшеуе ЬвдемтэЬендэ Башкортостанда урыд-башкорт мэдэни бэйлэнештэре эудемлэшэ. Башкорт халкы урыд Ьэм сит ил галимдарынын, фэнни эдлэнеудэренэ телэктэшлек курЬэтэ. Был осор башкорт теле буйынса быгаса курелмэгэн кыдыклы кудэтеудэр, гилми эштэр, Ьедэмтэлэр менэн билдэлэнэ.
Башкорт телен, халык ижадын, тарихын ейрэнеу максаттары, Ьис шикЬед, терле була: алдынгы карашлы галимдар уны фэнни кудлектэн ейрэнеп, Рэсэйгэ генэ тугел, бетэ Европага был турала тулы мэглумэт бирергэ ынтылЬа, урыд миссионердары башкорт халкын христиан диненэ ыльгктырыу, урыдлаштырыу бурысын куя; милли интеллигенция вэкилдэре иЬэ эсэ телен халыкка ацлайышлы, эдэбиэт Ьэм фэн теле кимэленэ кутэреу, башкорт халтсын кжары мэдэниэткэ эйэ итеу, алдынгы урыд Ьэм уныц аша донъя мэдэниэте менэн якынайтыу максатын тота. Тап улар тарафынан урыд графикаЬы нигедендэ башкорт теленец ядмаЬын булдырыуга тэуге ынтылыштар яЬала.
XIX быуат а?агы - XX быуат башында урыд, баигкорт Ьэм сит ил галимдары, педагогтары тарафынан кириллица Ьэм латин алфавиты ниге?ендэ нэшер ителгэн баштшрт хал'кыныц ауы^-тел ижады елгелэре, баштсортса элифбалар, дэреслектэр, Ьу?лектэр Ьэм тэржемэлэр донъя курэ.
Бемумэн, был осор бынан алдагы дэуер?эргэ ’Караганда я?ма сыганатстарга бай булыуы менэн айырыла.
Сыганатстар лингвистик ихтыяждар^ы тсэнэгэтлэндереу^э бик ?УР роль уйнай. Б.А. Серебренников фекеренсэ, "Ьэр бер э?эбп телдец тарихы - тулыЬынса я?ма тел тарихы, йэгни терле типтагы я?ма 'комарт'кылар^ы ■кулланыу тарихы ул".1 П.И. Мелиоранский ^а тел тарихын тикшереу?э теп материал булып терле я?ма сыганатсгар тороуын билдэлэй.2 Бындай я?ма сыганатстар^а билдэле осор?агы тел торошо, уныц у?енсэлектэре, удеш тенденциялары сагылыш таба.
ЛИ. Шелепованыц "Тел гилеменец нэтижэле у<реше тикшеренеу методтарынан, улар^ыц камиллашыуынан Fbina тугел, э тикшеренеу^ец матди (фактик) базаЬы булган сыганатстарзын характерынан, составынан Ьэм ейрэнелеуенэн тора"3, - тигэн фекере менэн ризалашмау мемкин тугел.
Сыганатмыц тел материалын туранан-тура у^лэштереу, yFa тулы тасуирлама биреу, уныц баштотрт э?эби теле нормалашыуында, удешендэ тоттсан урынын билдэлэу - э?эби тел тарихын ейрэнеу^э теп мэсьэлэлэр?ец береЬе.
Баштшрт тел гилемендэ был йунэлештэге байта'к хе?мэттэр донъя курЬэ лэ, тап билдэлэнгэн осорцагы баштшрт йэнле Ьейлэу телендэ я?ылган сыганатстар^а сагылган терле тел факттары элегэ тиклем махсус тикшереу, Ьэр ятслап ейрэнеу объекты булмауы
1 Серебренников Б.А. Об основных отличиях истории строевых элементов языка от истории литературного языка. //"Советская тюркология", 1981, № 4. - С. 3.
2 Мелиоранский П.И. Араб-филолог о турецком языке. - СПб., 1900. - С. 11.
3 Шелепова В.И. Лингвистическое источниковедение и история русского слова. Дисс. ... докт. филол. наук. - Барнаул, 1999. - С. 3.
ейрэнеудэ баигка сыганагктар менэн бер рэткэ тсуя.163 Э П.А. Слепцов тел тарихын ейрэнеуселэр есен был тэржемэлэрдец эдэби телдец ядыу нормаларын булдырыуга тэуге ынтылыш буларатс дур ■кыды'кЬыныу тыудырыуын билдэлэй
"Библия"ныц милли телдаргэ тэржемэЬе киц мэгзнэла мэдениэт т{а?анышы гына тугел, э был телдэрдец удешкэнлеген курЬэтеусе фактор буларатс та тсиммэт, тип курЬэтэ Мукина И.В.: "Библия тексы - предметты, эш-хэрэкэтте, билдэне белдергэн Ьэм баштса терле характердапл грамматик бидэлгэн дейем тсулланылышлы лексиканыц киц спектры; шул ук ватсытта уны тэржемэ итеу - Ьэр тел есен уныц реаль Ьэм потенциаль семантик-ЬудъяЬалыш Ьэм синтаксик-стилистик мемкинселектэрен, Ьыгылмалытын Ьэм продуктлылыгын уденэ курэ тикшереу ул."165
Христиан дине' эдэбиэтен Волга буйы халытстарыныц теленэ тэржемз итеудец бай тарихы был хальгктардыц у? эдэби телдэрен булдырыу Ьэм артабан уцышлы удтереу мемкинлеген курЬэтэ. Был китаптар барыЬы ла, урыд булмаган хальпстардыц специфик ендэре есен диакритик билдэлэр вдтэлеп, урыд графикаЬына нигедлэнеп ядыла.
XIX быуат адапл - XX быуат башында 4 дини китап166 урыд теленэн баштсортсага тзржемэ ителгэн. Шулар араЬынан иц дур кулэмлеЬе - «Инжил», ул 314 бит тэшкил итэ. Тэржемэ 1902 йылда Казанда В.М. Ключников типолитографияЬында, тэржемэсеЬе курЬэтелмэйенсэ генэ, айырым китап булып бадылып сыга. Китап урыд Ьуддэренец бетэ ен составын уд эсенэ ала, Ьэм тик урыд телендэ генэ булган хэрефтэр куберэк бапгкортса тэржемэ ителмэгэн Ьуддэрде, бигерэк тэ кеше исемдэрен, ядыуда тсулланыла.
163 Слепцов П.А. КурЬэтелгэн хе?мэт. - 16-сы бит.
164 Шунда уте.
165 Мукина ИВ. Роль перевода Библии в формировании и развитии чувашского литературного языка. /Автореф. дисс. - канд. фил. наук. - Чебоксары, 1999. - С. 25.
166 О загробной э/сизни по учению православной церкви. - Оренбург, 1899; Святое (вапге/ше. - Ореноург, 1899 (тэржемэсеЬе ВВ. Катаринский, тип курЬэтэ Э.Э. Юлдашев. - 1969, 113-св бит.); Священная ието}шя Ветхого и Нового завета. - Оренбург, 1900; Святое Евангелие. - Казань, 1902.

Рекомендуемые диссертации данного раздела

Время генерации: 0.161, запросов: 967