Место средств массовой информации России в информационном пространстве Республики Таджикистан

• Автор: Сафаров, Хуршед Хайдарович
• Шифр специальности: 10.01.10
• Научная степень: Кандидатская
• Год защиты: 2013
• Место защиты: Душанбе
• Количество страниц: 153 с. : 2 ил.

донишгохи миллии тодикистон

Ба х,укми дастнавис

Сафаров Хуршед Хайдарович

МАВДЕИ ВОСИТАХОИ АХБОРИ ОММАИ РУСИЯ ДАР ФАЗОЙ ИТТИЛООТИИ ТОНИК ИСТОН

Рисола

барои дарёфти дарадаи илмии номзади илмх,ои филология

Рох,бари илмй: доктори илмх,ои филология, профессор М. Мукимов

ДУШАНБЕ-2013

Мундарича
Мукаддима

I. Боби 1. Хусусиятхои ташаккул ва инкишофи фазой

иттилоотии Ч,умхурии Точикистон
1.1 Асосхои хукукии ташаккули фазой иттилоотй
1.2 Махсусиятхои сиёсати иттилоотии Точикистон
II. Боби 2. Муносибати чомеаи Точикистон ба накши ВАО-и Русия дар фазой иттилоотии кишвар
2.1 Субъектхои хоричии мухити иттилоотии Точикистон
2.2 Расонахои хабарии Русия хамчун субъекти фаъоли
мухити расонай дар Точикистон
III. Боби 3. Инъикоси ходисоти Точикистон дар оинаи расонахои хабарии Русия
3.1 Вазъи Точикистон аз нигохи расонахои Русия
3.2 Накши ВАО-и рус дар муносибатхои байнидавлатии
Точикистону Русия
Хулоса
Руйхати адабиёт ва манбаъ

МУКДЦДИМА
Мух^имияти мавзуъ. Таърихи муносибатхои То ни к исто ну Русия ба замонхои пешин рост ояд хам, бештар аз хама дар даврони Иттиходи Шуравй пайванду тахким ёфт. Аммо дар соли 1991 макоми давлати мустакил пайдо кардани Тодикистон нуктаи нави сархисоби муносибатхои дудонибаи Тодикистону Русия гардид1. Дар ин давра Русия дихати нигохдории фазой ягонаи иттилоотие, ки тули солиёни зиёд ба вудуд омада буд, саъю талошхо намуд. Расонахои хабарии ин кишвар, ки акнун барои Тодикистон расонахои хоридй махсуб мешуданд, дар солхои мустакилият хам дар таъмини иттилоотии ахолии ин минтака накши калидй доштанд.
Имруз давлати Русия ба хайси яке аз абадкудратхои дахонй кушиш дорад, ки дихати амалй намудани манфиатхои геополитикии худ фазой иттилоотии кишвархои пасошуравиро тахти таъсири расонахои русиягй карор дихад. Дар холе ки ин кишвархо мехоханд, харчи бештар мустакилияти худро тахким бахшида, муносибатхои геополитикиро дар асоси манфиатхои баробар рохандозй кунанд.
Зимнан, фаъолияти воситахои ахбори оммаи Тодикистон асосан бо чор забон; тодикй, русй, англисй ва узбекй ба рох монда шудааст. Бояд таъкид дошт, ки худудан аз нисф зиёди ахолии кишвар хадци ахал бо ду забон (махсусан, тодикй ва русй) харф мезананд. Дар тафовут бо дигар расонахои хоридй васоити ахбори оммаи Русия дар таъмини ахолии Тодикистон бо иттилоот таъсири бештар дорад. Зеро дар холе ки кишвархои дигар бо рохандозй намудани як ё ду намуди расонаи хабарй иктифо кардаанд, дар мухити иттилоотии Тодикистон хама намудхои васоити ахбори оммаи Русия ба ахолй дастрас аст. Аз ин ру, ахолии кишвар аз нигохи дастрасй ба иттилоот дар зери таъсири моддй ва маънавии расонахои русиягй карор дорад. Ба андешаи профессор И.

диданиро дар телевизиону радио надоранд61. Дар хамин хол, дар аксарияти хабару гузоришхои васоити ахбори оммаи расмй ибораи «бо ташаббус ва хидояти бевоситаи рохбари давлат» ва амсоли ин ба назар мерасад, ки ба ин васила кучактарин тагйироту тасмимот ба раиси чумхур нисбат дода мешавад. Бояд гуфт, ки таъкидхои барзиёди чомеаи шахрвандй ва ишорахои ошкори худи рохбарият сатхи тамаллуккориро дар доираи расонахои хукуматй кохиш надо да буд. Дар ин робита, рузи 18-уми январи соли 2012 Президенти кишвар, Эмомалй Рахмон дар чараёни мадлиси солонаи ХукУмати ДТ дафъатан изхор намуд, ки ба хушомадгуихо хотима гузошта шавад. «Дар яке аз даласахо гуфта будам ва холо бори дигар таъкид мекунам, ки ба ман хушомад назанед! Хама чиз маълум аст62», -гуфт, рохбари давлат.
Пахши мусикии саргармкунанда дар шабакахои телевизионии давлатй мавкеи хос дошта, омили камтаваддухии телевизионхои ватанй ва ру овардани тамошобинон ба антенахои мохворай арзёбй мешавад. Мувофики иттилои худи ширкати «Телерадиоком» хануз дар соли 2010 зиёда аз 15 фоизи ахолии кишвар ба шабакахои телевизионии мохворай дастрасй доштанд. «Дар барномарезии садо ва симои давлатй беш аз хама ба барномахои мусикиву фарогатй афзалият дода мешавад ва онхо рисолати як ниходи неруманд ва боэътимоди иттилоотиро идро намекунанд», менависанд, мухаккикон А. Нуралиев ва М. Султонов. Ба таъкиди онхо шеваи кунунии кори телевизионхои давлатй, давобгуи талаботи замони муосир нест. Ин вазъ мавкеи расонахои хабарии
61 Мукимов Ч,. Проблемахои журналистикаи муосир //Журналистикаи байналхалкй IV. Мадмуаи маколахо. -Душанбе: Mega-print, с. 2012, -С
62 Э. Рахмон: Мне стыдно за ваше подхалимство //Азия Плюс, 2012. -25 январ.