Некоторые вопросы художественного перевода поэзии в современной таджикской литературе : на примере переводческой деятельности Лоика Шерали и переводов его поэзии на русский язык

• Автор: Хамидова, Наргис Шарифджоновна
• Шифр специальности: 10.01.03
• Научная степень: Кандидатская
• Год защиты: 2009
• Место защиты: Худжанд
• Количество страниц: 167 с.

МУНДАРИДА
МУКДДДИМА

БОБИ 1. МАСЪАЛАХ,ОИ ТАРДУМАИ БАДЕЙ ВА РОБИТАХДИ

АДАБИИ ХАЛК.Х.ОИ ТОДИКУ РУС

Фасли I. Таърихп тардума ва надши он дар гадкими

робитадои адабй

Фасли II. Рушди тардумаи адабй, хусусият ва мушкилоти

кори тардумонй

а) Раванддои адабй ва тадаввули тардумай шеъри русй ва тодикй

б) Назария ва тандиди тардумаи шеър

БОБИ 2.
ФАЪОЛИЯТИ ТАРДУМОНИИ ЛОИК, ВА ТАРДУМАХ.ОИ ШЕЪРИ У Б А ЗАБОНИ РУСЙ
Фасли I. Фаъолияти тардумонии Лойд ва баъзе хусуснятдои
тардумаи шеъри русй ба забони тодикй
Фасли II. Ашъори Сергей Есенин дар тардумаи Лойд
Фасли III. Назари Лойд ба масоили тардумаи бадей
Фасли IV. Мухтасоти тардумаи ашъори Лойд ба забони русй
ХУЛОСА
ЗАМИМА: Федрасти тардумаи ашъори Лойд ба забони русй
ФЕХ.РАСТИ АДАБИЁТИ ИСТИФОДАШУДА
МУКДЦДИМА
Зарурати тахкики мавзуъ ва дарачаи омузиши он. Тардумаи бадей дамчун як шакли зудуроти робитадои адабй таърихи тулоние дошта, воситаи мурими ошной ва омезиши афкори миллатдо гаштааст. Ошной бо осори беназири адабиёти форсу то дик барои бархурди тафаккури халддо ва адабиёту фардангдои дадонй имкони мусоид фародам овард, то шинохти васеи поэтикаи адабиёти мо дар соири кишвардои 111 арку Fap6 сурат гирифт. Хонандагони рус ва радо и ба шинохти шаклдои ифода, тарзи нагод ва воситадои дигари адабй имкон ёфта, тавассути тардума ба адабиёт ва тафаккури халддои дигар ворид шуданд, ки ин раванд дар айни замон боиси вусьат гирифгани воситадои нави тасвир, имконияти ифода ва шаклдои тоза гардид.
Тардума дамчун як рукни маъмул ва бардастаи равобити адабй дар омузиши адабиёти олам надіну мадоми назаррасе дорад. Аз пн ру адабиётшиносон тардумаро аз мудимтарин шаклдо ва воситадои равобити адабии халддо донистаанд (146, 283).
Тадрибаи нави бархурддои шардиву Fapöfi боне гардид, ки дар илми адабиётшиноей ва назарияи адабиёт мафдуми «истндболияи адабй» дамчун шакли дабулшудаи пайванддои адабй ба вучуд ояд. Мудаддидон адида доранд, ки поядои онро мактаби адабиётшиносии мудоисавип рус гузоштааст: «Истидболи адабй сабаби тавлиду тазвиди шаклдо ва навъдои адабй гардиданд, ки масалан, вуруди рубой барин шакли зебову даззоби ифодаи фикру эдсос дар адабиёти дам рус ва дам халддои дигари чадон махсуси чунин бархурддои адабй ва истидболиядо буданд» (193, 58-59).
Дар Русия дараёни шиносой бо дастоварддои адабиёти форсу тодик хеле барвадт ofo3 ёфта, дар замони шуравй робитаи адабиёти тодіік бо адабиёти рус пайваста густариш ёфт ва бою ганй гардид. Мудаддидон роддои ба олами маънавии рус ворид шудани адабиёти форсу тодикро чунин муайян кардаанд:
1. Тардума ва интишори осори ин адабиёт ба забондои аврупоп (фаронсавй, испанй, олмонй, англисй ва г.);
2. Тарчумаи бевосита аз забони асл.
Асардоп тардумашуда дамчун ба як додисаи бошукуду пурдуввати адабии гарбию шардй ба рушду такомули адабиётдои миллй таъсири пурфайз расонд ва мудиби омузиш дарор гирифт. Рисоладон олимони хоричй амсоли А.Федоров, К.Чуковский,
Г.Гачечиладзе, И.Кашкин, В.Гак, В.Рудников, В.Россельс, Л.Мкртчян,
В.Микушевнч, Е.Кари, Ж.Мунен, Т.Савори, И.Левий, мудаддидони эронй Карим Имомй, Мадмуд Хддцодй ва дигарон дар омузиши масоили тарчумаи адабиёти олам, усул ва сабкдои бадеии тарчума ба адамияти мудими илмй молик гардидаанд (1 12-1 16; 125-129; 135; 139; 147-148; 150; 180).
Масоили умумии тарчумашиносй, таърихи тарчумадои адабиёти форсу точик ба забони русй ва баргардонии осори адабии русй ба забони точикй дар рисолаву мадоладои арзишманди як зумра олимони точик Х,.Адрорй, РДошим, М.Шукуров, А.Сайфуллоев, Э.Муллодандов,
3.Муллочонова, В.Самад, Ш.Мухтор, Х.Отахонова ва дигарон ба таври васеъ ва доманадор омухта шудаанд (112-116; 125-129; 147-148; 151; 158; 162-164; 204; 205). Хусусан омузиши данбадои назарй ва амалип тарчума дар рисоладои Х,.Шодидулов, А.Давронов, З.Радмонов,
4.Саъдуллоев ва дигарон адамияти фавдулодда мудпм пайдо карданд (125-129: 153; 155; 192-202).
Кори мудиме, ки имруз андом додани он дар адабиётшиносии тодик зарур ба назар мерасад, тадрибаи шинохти мадорати баргардонии ин ё он тардумон аст. Аз рун маълумоти мавдуда дануз дар ибтидои солдои 50-уми асри XX мадоладо дар бораи тандиди тарчумадои тодикии ашъори шоирони рус таълиф шуда буданд, ки дар баробари баъзе норасоиву маддудиятдо заминадои мудими риводи андешадо оид ба тардумаи шеърро дар адабиёти тодик ба вудуд оварданд.
ФаслиП
Рушди тардумаи адабй, хусусият ва мушкилоти кори тардумонй
а) Раванддои адабй ва тадаввули тардумаи шеъри русй ва тодикй
Аз фасли аввали рисола, кп мухтасаран таърихи тадаввули тардумаи тодикй ва русиро дар бар мегирад, маълум гардид, ки баргардонии осори классикони адабиёти гузашта ва муосири тодику рус анъанадои дерин ва бое доранд. Тадрибаи эдодии наели пешнна ва калонсоли тардумонони рус, монанди В.Жуковский, В.Державин, О.Румин, И. Сельвинский, К.Липскеров, В.Левик, С.Шервинский, А.Адалис, Я.Козловский, Т.Стрешнева, Г.Регистон, Д.Самойлов, С.Липкин,
Н.Гребнев, Ю.Нейман ва дигарон дар тардумаи ашъори шоирони тодик барон падид омадани як мактаби хосе замина гардид.
Хусусан, дар солкой 70-уми асри XX тардума ва нашри шеъри тодикй ба забони русй афзоиш ёфт. Дар нн давра махсусан интишори мадмуадои дастдамъй бештар ривод ёфт. Яке аз ин гуна мадмуадо китоби «Шоирони Тодикистон» (1972) аст, ки намунаи ашъори 45 шоири форсу тодики аердои Х-ХХ-ро дар бар мегирад. Мураттибон Р.Хршим ва М.Левин кушндаанд, ки асосан намунадои русии маснавию достон, дасидаву газал, дитъаву рубой, мусалласу мураббаъ, мухаммасу мусаддас, тардеъбанду мустазод ва фардиёти шуароро интпхоб намоянд.
Тардумадои ашъори ин мадмуа ба далами мутардимони маъруфи рус С.Липкин, В.Державин, В.Левик, И. Сельвинский, А.Адалис, К.Липскеров, М.Фофанова, М.Лозннский, А.Кочетов, И.Гурова, Т.Стрешнева, О.Румер, Л.Пенысовский, Н.Заболоцкий, М.Замаховская, Ю.Нейман, Б.Гуляев, В.Звягинцева, Т.Спендпарова, П.Карп ва дигарон мансуб аст.
Гирдоварии маводи ин китоб бо ду род дараён гирифтааст: