Художественные особенности творчества Мадины Маликовой

• Автор: Хисматова, Лилия Котдусовна
• Шифр специальности: 10.01.02
• Научная степень: Кандидатская
• Год защиты: 2009
• Место защиты: Казань
• Количество страниц: 180 с.

Россия Федерациясе Мэгариф Ьэм фэн министрлыгы Мэгариф эшлэре буенча Федераль агентлык «Татар дэулэт гуманитар-педагогика университеты» югары Ьонэри белем биру дэулэт мэгариф учреждениесе

Кулъязма хокукында

Хисмзтова Лилия Котдус кызы

Мздинэ Маликова юцатыныц сэнгатьчэ узенчзлеклзре

Белгечлек: 10.01.02 — Россия Федерациясе халыклары эдэбияты

(татар эдэбияты)

филология фэннэре кандидаты гыйльми дэрэж;э

АЛУ ОЧЕН ТЭКЪДИМ ИТК0Н ДИССЕРТАЦИЯ

Фэнни ж;итэкче -филология фэннэре докторы, профессор Галимуллин Фоат Галимулла улы

Казан

Эчтэлек
Кереш
I булек. Мэдинэ Маликованьщ иж;ат эволюциясе
II булек. М.Маликова эсэрлэрендэ хатын-кыз образларын тудыруныц аерым юнэлешлэре
2.1. Хатын-кыз образларыньщ заман белэн шартланышы
2.2. М.Маликова эсэрлэрендэ ана образы
2.3. Сюжет узенчэлеклэре Ьэм образлар системасы
III булек. М.Маликова ихдетыныц теп узенчэлеклэре
3.1. М.Маликова ижатынын проблематикасы Ьэм психологик индивидуальлеге
3.2. Тел-сурэтлэу тукымасын барлыкка китеру осталыгы
3.3. М.Маликова иждтына хас булган сэнгатьлелек чараларыныц
“Басып сайрар талы бар” романында гэудэлэнеше
Йомгак
Библиография
Фэнни эдэбият
Чыганаклар
Кереш
Хезмэтнец актуальлеге. Алтмышынчы елларда ук татар эдэбиятына журналистика аша ныклы адымнар белэн килеп кергэн, хатын-кыз тарафыннан татар телендэ иж;ат ителгэн беренче роман авторы,, бугенге кендэ дэ актив язучы Мэдинэ Габделхак кызы Маликованыц иж;аты элегэ кадэр системалы рэвештэ фэнни яктан ойрэнелмэгэн булып кала бирэ. Билгеле бер эдипнец иящт узенчэлеклэрен, язу стилен, проблематикасын ейрэнергэ керешкэнче, шул чор эдэбиятына хас булган сыйфатларны барлап чыгарга кирэк.
Белгэнебезчэ, эдэбият белэн сэясэт Ьэм тарих бик тыгыз бэйлэнештэ торалар. Димэк шул чорныц иж;тимагый-сэяси Ьэм мэдэни шартларын карап уту зарури. Билгеле булганча, 1960 - 80 елларда “Хрущев эдепшеклеге” атамасы белэн тарихка кереп калган демократик куренешлэр эдэбият-сэнгать усешенэ дэ купмедер дэрэж;эдэ уцай йогынты ясый; идеологик басым бераз кими тошэ, иж;атчыга билгеле бер дэрэж;эдэ иреклерэк эш иту момкинлеге бирелэ. Эмма тиздэн партия йогынтысы яшэешнец бетен елкэлэренэ утеп керэ башлый; ил тормышында торгынлык дип аталган чор башлана; миллэтлэр дуслыгы, интернационализм идеялэре жщрлегендэ гомуми совет халкын формалаштыруга юл алына; рус теле зур тизлек белэн башка теллэрне аралашудан кысрыклап чыгара; милли теллэрнец, милли мэдэниятлэрнец усешенэ зур тоткарлыклар тудырыла. ЗДэмгыятьтэ барган шартлар эдэбиятка дэ йогынты ясамый калмый. Коммунистик идеология яцадан тотрыклы усеш алып, татар эдэбияты аныц кочле йогынтысында калса да, социалистик реализм и>дат методы да кайбер узгэрешлэргэ дучар була; тормыш-яшэешне бетен тулылыгында, катлаулылыгында чагылдыру Ьэм, киресенчэ, бертерлелектэн, шаблонлыктан качу

аерым китаплар булып та чыга, газета-журналларда басыла. Бу эсэрлэр рус укучылар, тэнкыйтьчелэре тарафыннан да хуплау бэялэре ала. “Гордая нищенка” исемле хикэясе турында аерым иска тешерергэ була. 1988 елда “Ленинское знамя” газетасында басылган бу хикэя алдыннан язучы ижатына русча бэялэмэ бирелэ: “О чем же она пишет? Героев ее произведений характеризует безграничная любовь к родине, избранному делу, стремление к полнокровной, деятельной жизни. Немало внимания писательница уделяет вопросам воспитания подростков, проблемам взаимоотношений в семье, выступает против обывателей, мещан, любителей легкой наживы, противопоставляя им героев цельных, честных, светлых”1. Биредэ эдибэнец ижаты тормыш белэн бэйлэнеше дерес тотып алынган. Бу аныц гомере буе вакытлы матбугат белэн хезмэттэшлек иту нэтижэсе дэ. Кургэнебезчэ, куп кенэ эдиплэребез кебек ук, М.Маликова матур эдэбиятка журналистикадан килэ. Узенец интервью, очеркларында булачак романчы чынбарлыкны жентекле кузэтергэ ойрэнэ, калэм тибрэту осталыгына ирешэ, тыйнак, сузгэ ихтирамлы, тел байлыгын, тел-сурэтлэу чараларын отышлы файдалану кебек мейим сыйфатлары формалаша.
1 Маликова, М. Гордая нищенка / М.Маликова // Ленинское знамя. - 1988
июня.