Пейзаж в лирике персидско-таджикской литературы X-XI веков

• Автор: Мирзохасанов Лаълджуба
• Шифр специальности: 10.01.03
• Научная степень: Кандидатская
• Год защиты: 2003
• Место защиты: Душанбе
• Количество страниц: 187 с.

Д()НИШІ()Х,И ДАВЛАТИИ ША5Ц»И ХОРУЕ БА НО МИ М.НАЗАРШОЕВ ПАЖУХДІІІІІО^И УЛУМИ ИНСОНИИ (БАХШИ БАДАХШОНИ)-И АКАДЕМИЯ И УЛУМИ ДУМуУРИИ ТО Д И К ИСТО Н
Бо дастхат

Пейзаж дар ашъори киноии адабиёти форс-тодики аср^ои Х-ХІ

Ихтисос:

10.01.03 — Адабиёти халірсои мамолики хоридй (адабиёти тоцик)

Диссертатсия барон дарёфти унвони илмии номзади илм^ои филология

Ро^бари илмй: доктори илмхои филология, профессор Шарипов Худой

ДУШАНБЕ

Мундарича
Мукаддима
Боби I. Тасвири бахор ва Навруз дар лирикам асри Х-ХІ
1. Анъанаи тасвири табиат
2. Манзараи бахор дар шеъри шоирони асри Х-ХІ
1). Тасвири бахрр дар осори шоирони асри X
2). Тасвири табиат дар осори Унсурй
3). Ку драти Фаррухии Систонй дар офариниши
шеъри манзаравй
4). Васфи табиат дар шеъри Манучедрй
3. Тасвири Навруз ва маросими дашни он дар шеъри шоирони асри Х-ХІ
1). ^ашни Навруз ва тадлили он
2). Тасвири Навруз дар шеъри шоирони асри X
3). Тасвири Навруз дар шеъри Унсурй
> - ; 4). Тасвири Навруз дар шеъри Фаррухй
5). Навруз дар тасвири Мануче^рй
4. >^унар ва санъати шоирон дар тасвири бахор ва Навруз
1). >^унару санъати шоирони асри X дар тасвири
ба^ору Навруз
2). Хунару санъати шоирони асри XI дар тасвири бахору Навруз
а) маъниофарини дар шеъри Унсурй
б) хунари Фаррухії дар тасвири табиат
в) васоити тасвир ва мазомини доли б дар ашъори Мануче^ри

Боби II. Тасвири тобистон ва манзараи зимистон дар шеъри асри X ва XI
4‘ І. Вазъи тасвири табиати тобистон ва зимистон
2. Ч[атни Сада ва авсофи он дар шеъри шоирони ин а>уі
Боби ІП. Тасвири тирамо^ ва чашни Мех,ргон дар шеъри шоирони асрхри Х-ХІ
1. Тасвири манзараи тирамох,
2. Чашни Мехргон ва тасвири он дар шеър
Хулоса
Фехдзисти адабиёт

макони зисти гуянда низ ишора мекунад. Дар ^ациі^ат хам, х,амон тавре, ки дар тасвир омада, ку>^истони Пан^руд низ чунин манзара дорад. Зимистон хунуку сокит ва холи аз зебои^ост, аммо бах(орон талу теппа^о гулпуш шуда, сахроро амвочи гулхо зиннат медих|анд (51,30).
Маълум аст, ки дар баъзе мамолики гарми дуне зимистону ба^ор / ба он дара^ае, ки дар порчаи боло зикр шуда / т}иддан тафовут надоранд, кабудию зебоихои табиатро зимистон низ бо худ ниго^ медорад.
Дар порчаи зер номи ба^ор / чун абёти фаві^ / зикр нашуда, вале аз тасвир пай бурдани он душвор нест:
Чун ба бонг омад аз ^аво бахнав,
Май хуру бонги руду чанг шунав (66,45).
Шоир менигорад, ки вакди баланд шудани бонги бахнав-раъду тундари ба^орй изгори шодй" бояд кард ва ин бонги шодию ба^ориро бо маю мусили пешвоз гирифтан авлотар аст. Дар ин тасвир бо калима^ои «бонг», «бахнав», ки унсур^ои бахоранд, мароми тасвиргар тар^резй шудааст. Сифату омади бахор дар мисраи аввал баён гардида, амали май хурдану бонги руду чанг шунидан онро таквият додаанд:
Шукуфт лола, ту зирол бишкуфон, ки >^аме Ба даври лола ба каф барни^од бех зирол (66,98).
Шоир менависад, ки гули лола шукуфт, пас ту зигол-і^ада^ро аз май пур кун. Чун гули лола саросар шукуфт, шоир шукуфтани зигол-аз май пур кардани к^дахро, ки ма^оз аст, зарур мешуморад.
Рудакй дар байти боло кадахро ба гули лола монанд карда, онро аз ^ониби инсон шукуфон кардан мехо^ад. Лола низ дасти паймонадорро мемонад ва шоир аз зебоих,ои ба^ор истифода карда, хушхрл гузаронидани ваі$тро таманно мекунад.