Принципы перевода хадисов и их лингвистические особенности : На материале "Джавамигуль-Калим шархе" Р. Фахретдина

• Автор: Камалетдинова, Гакиля Аряфетдиновна
• Шифр специальности: 10.02.06
• Научная степень: Кандидатская
• Год защиты: 2000
• Место защиты: Казань
• Количество страниц: 243 с.

КАЗАН Д0УЛ0Т УНИВЕРСИТЕТЫ
кулъязма халенда
КАМАЛЕТДИНОВА ГАКЫЙЛЭ ГАРАФЕТДИН кызы
Х0ДИСЛ0РНЕЦ Т0РЛЕМ0 ПРИНЦИПЛАРЫ Ь0М ТЕЛ УЗЕНЧ0ЛЕКЛ0РЕ
(Р. Ф0ХРЕТДИННЕЦ “Ж;0ВАМИГУЛЬ-КОЛИМ Ш0РХЕ” КИТАБЫ БУЕНЧА)
10.02.06 - ТЄРКИ ТЕЛЛ0Р
ФИЛОЛОГИЯ Ф0НН0РЕ КАНДИДАТЫ ИСЕМЛЕ ГЫЙЛЬМИ Д0Р0Ж;0НЕ ДОГЪВА итеп язылган ДИССЕРТАЦИЯ
Фанни ж;итакче: филология фаннаре докторы, профессор Зэйнуллин Г.Г.
КАЗАН, 2000
ЭЧТЭЛЕК
КЕРЕШ
Т0П 0ЛЕШ
IБУЛЕК. Хэдислэрне тэрж,емэ иту принциплары. Р.Фэхретдиневнец “Ж,эвамигуль-Кэлим шэрхе” китабы
1. Хэдислэрнец татар, рус Ьэм Европа теллэренэ тарж,емэ ителгэн ядыентыкларына кузэту
1.1. Хэдислэрнец Европа Ьэм рус теллэренэ тэрж,емэлэре
1.2. Татар теленэ тэрж,емэ ителгэн хэдис
ж.ыситы клары
2. Р.Фэхретдинев Ьэм аныц “Ж,эвамигуль-Кэлим шэрхе”
ж.ыснтыгы, аны тэрж;емэ иту принциплары
2.1. Р.Фэхрединевнец татар гыйлемендэ тоткан
урыны
2.2. Р.Фэхретдиневнец “Ждвамигуль-Кэлим шэрхе” китабыныц тэрж;емэ иту принциплары
П БУЛЕК. Р.Фэхретдиневнец “Ж,эвамигуль-Кэлим шэрхе”ндэге фонетик Ьэм грамматик узенчэлеклэр
1. Р.Фэхретдиневнец “Ж,эвамигуль-Кэлим шэрхе”ндэге фонетик узенчэлеклэр
2. Р.Фэхретдиневнец “Ж,эвамшуль-Кэлим шэрхе”ндэге грамматик узенчэлеклэрнец бирелеше
Исемнэр
Фигыльлэр
Сыйфатлар
Алмашлыклар
Саннар
Рэвешлэр
Ярдэм леклэр
Ш БУЛЕК. Р.Фэхретдиневнец “Жэвам и гуль-Кал нм шэрхе”ндэге лексик узенчэлеклэр
1. Гомумтерки лексиканыц тоткан урыны Ьэм кайбер сузлэрнец хэзерге телебездэ архаиклашуы
2. Гарэн-фарсы теллэреннэн кергэн алынма
лексика
3. Жлентыкта рус алынмалары
4.“Ж.эвамигуль-Кэлим шэрхе”ндэ синонимнар, антонимнар Ьэм омонимнарныц бирелеше
5. Тел-сурэтлэу чараларьшыц кулланылу узенчэлеклэре (Чагыштырулар, фразеологик берэмлеклэр, макаль Ьэм эйтемнэрнец бирелеше)
ЙОМГАКЛАУ
КУЛЛАНЫЖАН ЭДЭБИЯТ ИСЕМЛЕГЕ
СУЗЛЕК
КУШЫМТА.

мэдрэсэдэге шэкертлэр ечен тезелгэн. Муэллиф бу хакта уценен кереш сузендэ искэртеп уза”1.
Р.Фэхретдиневне миллэтебезнец гадел, ныклы иманлы, тэрбияле, халык мэнфэгатьлэре ечен керэшуче кыю жамагать эшлеклесе булырлык зыялыларын тэрбиялэу максаты белэн кенне тенгэ ялгап, уз халкы ечен хезмет итуче камил зат дип атасак бик дерес булыр иде. Ислам тэгълиматын тэшкил иткан Коръэн китабына Ьэм пэйгамбэребез хэдислэренэ тегэл, кулэмле шэрехлэр кирэклеген дэлиллэп, Р.Фэхретдинев тубэндэге сузлэрне эйткэн: “Безнен уз арабызда кубрэк белемле меселманнар булырга тиеш. Бары шул вакытта гына без исламньщ “Ьэрбер меселман ечен гыйлем эстэу мэжбури” дигэн тэгълиматын гамэлгэ ашырачакбыз. Лэкин, агар да без узебез бу динне яхшы белмэсэк, аны жцтэрлек дэрэжддэ хермэтламэсэк, кунеллэребезгэ яклау буларак кабул итмэсэк, безнен телэклэребезнец нэтижрсе булмаячак Ьэм алар бурыч яки хыял гына булып калачак. Бер диннец шэрык Ьэм гареб арасында таралуы, узенец нурлары белэн бетен деньяны яктыртуы, кешелэргэ игелек, бэхет китеруе ечен бу дингэ табынучылар аны дерес бэялэргэ Ьэм мемкин кадэр ихтирам итэргэ тиешлэр. Юкса, дин узеннэн-узе гена кечэеп бетен »сиЬанны нурландыра алмый. Динне хермэтлэу ул аныц гыйлемен тезу Ьэм шуны гамэлдэ куллану дигэн суз. Башкача, дин - ж;иргэ кумелгэн алтын Ьэм чуплектэге энж,егэ охшап

калачак Ьэм узе дэ, аныц нурлары да куренмэячэк”
Нэкъ менэ шушы мэсьэлэлэр ечен борчылганга курэ, мемкин кадэр ацлаешлы, тегэл, кулэмле шэрехлэр язуны кирэк дип табалар да тэрж,емэче дин белгечлэре.
“Ждвами гуль-Кэлим шэрхе”ндэге хэдислэр 116 темага булеп карала. Шунысы игътибарга лаек: бер темага караган хэдислэр билгеле бер тэртиптэ янэшэ килмилэр. Шулай да алар эчтэлеклэре ягыннан бер-берсенэ бик якын торалар. Бу очракта читкэ тайпылу, мэгънэ тесмере узгэру кебек узенчэлеклэр сизелми. Гомумэн алганда, элеге хезмэттэ жемлэлэр арасында да, хэдислэр
1 Зэйнуллии Ж.Г. XVIII йез - XX йез башында татар рухатш эдэбияты. - Казан: Мэгариф, 1998, - 97 б.
2 Фэхретдин Р. 1916. - 16 б.