Концепция личности женщины в любовно-романтических поэмах XI-XII вв.

• Автор: Каримов, Сафарбек Хакимович
• Шифр специальности: 10.01.03
• Научная степень: Кандидатская
• Год защиты: 1996
• Место защиты: Душанбе
• Количество страниц: 150 с.

БОБИ І. Маоъалаи ишк, дар достойной ишкн-романтикш
М У її Д А Р И Ч А
МУКАДДПМА
БОБИ ї. Маоъалаи ишк. дар доотондои ишкн-романтикш аордои IX
БОБИ XX. Іусусиятдой іюяейи образи занон дар
достондр
Б О Б И XII. Макрми воомтадои бадей дар офаридани
образи занхо
ХОТИМ А
Р.уихаги адабиёти иотифодашуда

МУЦАДДИМА
Назми оламшумули адабиёти форсу то дик бо нобигадои воломадо-ми худ дамеша ва дар дама давр далби дустдорони каломи бадеъро ба вадд оварда,намоянцагони он дар тули дарндо аз худ осори бой ва диматбадои ацабие бодй мондаанд, ки циддати шардшиносони Шарду харбро беш аз пеш ба худ кашидааст .Дойр ба масъаладои гуногуни адабиёти классикии форсу то дик таддидоти зиёди илмй ба андом расида , вале дар айни замон проблема ва масъаладои мудими камомухтащуца ва здалнощудае мавдуданц,ки мудаддидони худро интизоранд.
Яке аз дунин масъаладои мудими таърихи адабиёти форсу тодик таддиди жанри достондои ишдии романтикии асрдои XI-XII-ро ташкил медидад, ки дар ин бобат то имруз таддидотдои монографй ба миён наомадаанд.
Таърихи пайдоиши достондои ишдии романтикии форсу тодик ба эдо-диёти даданакии халд алодаманд будд, баъзе сужетдои ондо дануз дар адабиёти тоисломии тодик ба назми китобй гузаштааст.Дар адди Ашкониён ва Сосониён дар байни халд афсонадои манзуми ошидонае , аз дабили "Заррина ва Стриангаус", "Зариацр ва Одатида" мавдуд буданд , ки як дисми ондоро дар асри чоруми пеш аз мелод нависан-да ва табиби юнонй Ктизиас дамъ намудааст. Таърихи адабиёти форсу тодик бисер достондои ишдиеро медонад,ки дар ондо зимни cap-гузаштдои ошидонаи эпики, диссиёти баланди лирики, инсондустй, дадонбинии фалсафй,адидаи идтимой ва панду дикматдо ифода ёфтаанц.
I. Т.Нёлде/ф. Ядмоеаи миллии Эрон.Тардумаи %зург Алави, бо мудаддима ба далами Саид Мафией. - Тедрон, 1327, ,©3-4.

Достонхри "Золу ГУд оба", "Этану Манижа","Рустаму Тах;мина", "Гаршоспу Катоюн"-и ”Шох;нома"-и Фирдавсй аз х;амин дабиланд, ки дар ондо муносибатдои самимии ошщонаи дадрамондо аввалин бор надши худро ёфтаанд.
Дар асрдои Х1~ХП,монанди достондои "Вомиду Узро"-и Унсурй, "Варда ва Гулшод"-и Айюдй, "Вису Ромин"~и Шахриддини Гургони, "Хусравнома"-и Аттори Нишодурй, "Хусрав ва Ширин" ва "Лайлию Мад-нун"~и Низомии Гандавй,чанд достони алодидаи шпдии романтики таъ-лиф щудаанд.
Оид ба баъзе масъаладои достондои ишдии романтикии адабиёти

асрдои XI-XII форсу тоцик дар асардои чудогонаи Е.С.Бзртельс ,
О о /! К А
А.Н.Болдырев ,И.С.Брагинский' Д.Мирзозода ,Н.Сайфиев *< Г.Ю.Алиев ва дигарон сухан рафтааст.Ондо то андозае баъзе муаммодои гоявию бадеии достощои ишдии романтикии адабиёти ин давраро равшан нам,у-даанд.
1.Е.С.Бертельс.История персидско-таджикской литературй-М.:Наука, 1960; Низами и Фузули. - М. :Наука,1962.
2.А.Н.Болдь/рев.Адабиёти суфия.- Дар кит.Адабиёти форсу тощк дар асрдои XIІ-ХІУ.-Душанбе :Д о ниш 1976, С. 215-240.
3.И.С.Брагинский.12 миниатюр.-М.Художественная лит.,1966.
4.Х.Мирзозода.Таърихи адабиёти тощк .Китоби 1,дисми 2,-Душанбе.: Маориф,1989, С.213-339.
б.Н.Сайфиев.Достонсароии форсу тощк дар асри ХІУДисми I,-Душанбе, 1983;К,исми 2.-Душанбе,1989; Достони бостони мо .- Садои Шард, 1967, № I.
6.Г. 10.Алиев.Легенда о Хосраве и Ширин в литературах народов Востока. -М.:Воеточная литература, 1960.

Гул низ дар зебой ва адлу фаросат шудраи руи олам гарди-да буд. Рассомони машдур дар орзуи тасвири дусну дамоли у буданд, сангтарошон сурати уро дар дайкалдо менигоштанд:
Забондо пур зи шарди доли у буд, йа.р айвондо дама тимсоли ÿ буд.
Набудй модро андозаи у,

Зи мад бигзашта буд овозаи у.
Дар огози достондо таддири дар ду дадрамон ба дам хеле наз-
диканд. Висро модараш - Шадру пеш аз таваллуд шуданаш ба шоди
пир - Мубад ба ивази зару зевар ваъда кардааст:
Маро гар будй андар парда духтар,
Кунун равшан щудй корам зи ахтар
Назодам то кунун духтар в-аз ин пас

Агар зоям, туи домоци ман бас.
Вис дар аввал ба таддир тан дода, барои расидан ба васли дилдодаи худ - Ромин дед гуна мубориза намебарац. Дар дарбори Мубад зиндагй карда, пиндонй бо Ромин вомехурад.
Падари Гул низ мехост, ки духтарашро ба ивази молу сарват ба докими Исфадон - Фирузшод бахшад, лекин Гул ба мудобили ходити падар амал карда, эътироз мекунац ва бадри расидан ба мадсад мубориза мебарац.
Гул нисбат ба Вис фаъолу мубориз тасвир шуцааст.Гул дар роди ишд ва интихоби шарики даётй озодрафтор аст. атъи назар аз побанди шоди Исфадон буданаш, ба Хурмузи зебо аввал худ ошид ме-шавад ва дар маздаби ишди у аслу насаб салди род шуда наметавонад
1.амон асар, С-, 62.
2.Шахриддини Гургонй. Вис ва Ромин, в»27.