Доставка любой диссертации в формате PDF и WORD за 499 руб. на e-mail - 20 мин. 800 000 наименований диссертаций и авторефератов. Все авторефераты диссертаций - БЕСПЛАТНО
Абдрафикова, Гульнара Хависовна
10.01.02
Кандидатская
1999
Уфа
173 с.
Стоимость:
499 руб.
Башкирский государственный университет
На правах рукописи
Абдрафикова Гульнара Хависовна
Малые жанры башкирской прозы
(Жанровая природа, эволюция, современное состояние) Специальность - 10.01.02 - Литература народов РФ (башкирская литература)
Диссертация
на соискание ученой степени кандидата филологических наук
Научный руководитель -доктор филологических наук, профессор, действительный член АН РБ, Хусаинов Г.Б.
Уфа 1999
ЙОКМЭТКЕЬЕ
ИНЕШ
Беренсе булек. БЭЛЭКЭЙ ПРОЗА ФОРМАЛАРЫНЫЦ
ЖАНР ТЭБИБЭТЕ
Икенсе булек. БЭЛЭКЭЙ ЖАНР?АР?ЬЩ ФОРМАЛАШЫУ
ЬЭМ У£ЕУ ЮЛ ДАРЫ
§ 1. Хикэйэ
§ 2. НЭ£ЕР
§ 3. Новелла
§ 4. Парса
Осенсе булек. БЭЛЭКЭЙ ЖАНРЗАР?ЬЩ‘БАШк6рТ ЭПИК ФОР-МАЛАРЫ СИСТЕМАБЫНДАБЫ УРЫНЫ ЬЭМ УЕШ ПЕРСПЕК-ТИВАЛАРЫ (Йомгатслау урынына)
ЭЭБИЭТ (ЛИТЕРАТУРА)
КУШЫМТА
ИНЕШ
Тикшеренеу темаЬынын актуаллеге. Ээбиэттед уреш кимэлен бэм камиллашып етеуен проза жанрзарыныд базыкланыуы бэм терлелеге лэ билдэлэшэ. Башкорт ээбиэтендэ прозанын, барлыкка килеу, ныгыныу бэм уссу юлдарын кузэтсу, хэерге художество казаныштарын яктыртыу был йэбэттэн мебим эбэмиэткэ эйэ. Сенки э?эбиэттэ агымдар, жанрзар, стилдэр кубэйгэн байын, уларга оттибарзы пырырак йунэлтеу талабы ла арта тошэ. Будгы йылдарза сыта килгэн эсэрзэргэ генэ баба биреп калмай, эзэби жанрзарзыд тамырзарын юллап, уларзыд уреш тарихын, форма-лашыу, юлдарын ейрзнеу мэсьэлэлэре лэ алга бара.
Хэзерге эзэбиэттэ барган идея-эстетик ядырыштар поэтика, теория мэсьэлэлэренэ ядыса карані ташлаузы борай. Эзэбиэттец дэ быта тиклем билдэле булмаран йэ ацлы рэуештэ теге йэки был сэбэптэр аркабында тыйылып килгэн яцынан-яцы биттэре асыла тора.
Хэзерге Донья бэм Рэсэй халыктары эзэбиэттэре менэн бер рэттэн башкорт э?эбиэтендэ лэ бэлэкэй жанрзар кин, таралыу ала бэм популяр-лык яулай бара. Шуиа карамартан, эзэбиэт рилеме бэм тэнките уларзы кайсак иитибар узэгенэн ыскындырып та ебэрэ. Шуныд осон дэ тэкдим ителгэн хермэттен темабы материалы менэн яцы, тарихи-теоретик мэсьэлэлэре менэн актуаль бэм мебим.
Элеге кондэ башкорт прозабыныд бэлэкэй жанрзары хакында тепле фекер эйтелмэгэн. Бегенге эзэбиэтебеззед уреш кимэле инде бэлэкэй жанрзар теориябы, узенсэлектэре, формалашыу бэм уреу юлдары, поэти-кабы турабында дейемлэштереусе, системалаштырыусы хезмот талап итэ.
“Хэзерге башкорт прозабында бэлэкэй жанрзар” тип исемлэнгэн был диссертация эшенед теп максаты - бэлэкэй жанрзарзы ейрэнеп, улар хакында тулырак картина тыузырыу; башка сэсмэ жанрзар арабында
Ошога ярашлы рэуештэ, жанрзын, формайы ла узенсэлекле тес ала. Ул, рэ?эттэ, монолог формайында язылып, уй-тойгоноц э§мэ-э?лекле агышына корола; тасуирлауза экспрессив йурэтлэу саралары куп кулла-ныла. Бэлэкэй формаларзыц берейе буларак, кыркалык йэм йыйнаклык -нэрер жанрыныц теп шарты. Бында объектив тормош куренештэре ерле-гендэ тыуган ш-эхси тойроно типиклаштыра белеу орталыгы талап ителэ. Мэрэлэн, Р.Ханнановтьщ “Дауылдарга каршы...” нэререндэ лирик “мин’дец барыу юлдары буйлап татлы уй§арга сумып, тирэ-як тэбирэтенэ йокланып йороуе,' дауыллы ямгыр артында калып, уны имэн тебендэ ышыкланып уткэреуе хакында тасуир ителэ. Дауыл тынрас, лирик ге-ройзыц кузе имэн тебендэ яцры?ы инна ирэн калган гелгэ тошэ. “Яцбы? гел, зэцгэр сэскэйенэн илайи нурзар балкытып, бер нэмэ булматандай келоп-йылмайып ултыра. Байадир имэн уны, кукрэге менэн каплап, улемдэн йаклап алып калган.” Был кисерештэр шэхси кисереш кенэ бу-лып калмай, дейемлэштереугэ, мейим йырымта сырарыура алып килэ: “Ауырлыктарга осраганда, узецде бэлэ тырнарынан аралап калырлык дуртарьщ булыуы бына ниндэй зур бэхет икэн ул.”
Нэсерзец заман йулышын, заман атмосферайын рэжэп бер нескэлек менэн тотоп алыуйэлэте бар. “Асылда нэрерзец художестволы йеге дэуер менэн герой арайындары менэсэбэттен, йекмэткейенэн тора”, - тип яза
Э.Вахитов [16, б.30].
Нэрер осей стилдец патетик яцгырашлы интонацияга кейлэнеуе лэ -теп узенсэлектэрзен, берейе. "Каййы берэузэр уны лирик публицистика йэки романтик образлы публицистика, тип тэ йеретэлэр. Нэрерзец автор уй-кисерештэренэ генэ королганы ла, сюжет беленгэн кеуек булгандары ла бар. Нисек тэ ул барыбер образлылыкка таяна. Был образ, рэзэттэ, символик тер алып,-1 бай кипэйэ менэн йурарыла. Мэрэлэн, Н.Нэжмизец “Моц”), Р.Назаровтыц “Йондоззар” йэм башкаларзыц нэрерзэрендэ по-
Название работы | Автор | Дата защиты |
---|---|---|
Художественное выражение женского идеала в чувашской литературе | Савельева, Вера Мефодьевна | 2003 |
Историко-нравственный аспект памяти в образной структуре художественного произведения : На материале карачаево-балкарской литературы | Батчаева, Клара Хамидовна | 2000 |
Национальные художественные традиции и становление повествовательных жанров в абазинской и абхазской литературах : Сравнительно-типологическое исследование | Бебия, Стэлла Леонидовна | 2002 |