Жанрово-стилистические особенности публицистики Абдулхамида Самада

• Автор: Кучарова, Насиба Аламхоновна
• Шифр специальности: 10.01.10
• Научная степень: Кандидатская
• Год защиты: 2012
• Место защиты: Душанбе
• Количество страниц: 161 с.

ДОНИШГОИ МИЛЛИМ ТОДИКИСТОН
Хусусиятхои жанрі! ва услубии публитсистикаи Абдулхамид Самад 10.01Л0 - журналистика
Рисола барон гирифтани дарадаи илмии номзади илмхои филология
Рохбари илми: доктори илмхои филология, профессор А. САЪДУЛЛОЕВ
Б, стнавис
Кучарова Насиба Аламхоновна
Душанбе
МУНДАРИЧ.А Сад.
МУКДДДИМА
Боби I. ХАКЩАТИ ВОКДЙ ВА ХАКЩАТИ БАДЕЙ ДАР НАСРИ А.САМАД
1).Вазъи чомеа ва муносибатхои ичтимоии адиб (14)
2).Вокеият ва инъикоси он дар «Гардиши девбод» (48)
Боби II. ХУСУСИЯТУОИ ЖАНРИЮ МАВЗУИИ
ПУБЛИТСИСТИКАИ А.САМАД
1). Мавцеи жанрхои иттилоотй (70)
2). Мавзуъхои асосии эссе ва сафарномахо (86)
Боби III. ХУСУСИЯТ}фИ УСЛУБИИ ПУБЛИТСИСТИКАИ АДИБ
1). Услуби тахлил ва гадкикоти публитсистй (112)
2). Образ ва гасвирхои бадей (126)
ХУЛОСА
КИТОБНОМА
Мукаддима
Мухимияти мавзуъ. Публитсистика чун кисмати фавриву рузмарра ва авангарду пешоханги адабиёт ба авзои сиёсй, иктисодй ва фархангии домеа диддан дахл карда, таваддухи кишрхои гуногуни ахолиро ба мухимтарин масъалахои идтимоии давр далб менамояд ва бо админ дар баини одамон афкори умум ба вудуд меорад. Хусусан дар замони сохибистикдолии Тодикистон, дар шароите, ки домеаи дахонй ба дахонишавй ру овардааст, публитсистика аадмияти боз хам бештаре касб мекунад, зеро он «дар шарад сиёсии воцеахои ба амалоянда, хулосабарорихо дойр ба масъалахои нихоят мухими хаёти халк, таргиби идеяву идеалхои дамъиятй, идтимой ва гайра хизмати босазоеро ба до меорад»(74, 6).
Дар хакикдт, ооъекти тасвири осори публитсистй нихоят васеъ мебошад ва мавзуъхои он ба тамоми ходисахои олами моддй ва маънавй иртибот мегирад. Гоянокй, устувории мавкеъ, мувофиадт ба рухи замон, дасораги андешаронй аз талаботи асосии ин соха ба шумор меравад. Ин холат публитсистикаро водор мекунад, ки ба адабиёти бадей ва илмй ворид гардида, ба онхо рухи публитсистй дихад. «Публитсистика, - кайд кардааст Н.1 рибачёв, - аз журналистика фаврият ва тезутундии нуктаи назар ба факт, водеа ва ходисахои рузмарра, аз сотсиология сиёсат ва фалсафа, методи тадкик ва пахнои хулосабарорй, аз адабиёт образнокй, типикунонй ё кушиши типикуыонй, рехтабаёнй ва пуртаъсир будани сухану зинда будани шаклхои тасвир барин дихатхоро мегирад»(20,7).
Дар «Советский энциклопедический словарь» шаклхои тазохури осори публитсистй таъкид ёфтааст: «Публитсистика дар шаклхои
сухан(навишторй ва гуфторй), дадвалхои тасвирй ва фошкунанда(расмхои гуногун ва тасвирхои хандаовар), сурат ва кинематография(кинохои хучдатй, телевизион, матнхои театрй ва драмавй, овозй-мусикй) ифода мегардад»( 54, 1092).

нафратовари Ач,ик, ахволи нохиндори модар ва хохарон, суханхои пандомези бобои Саид уро водор намуд, ки хатояшро ходе хуб дарк намояд ва ба зиндагй ба чашми ибрат нигарад: «Дили писарак мехост бол барораду бипарад, ба хдвлии падар биравад, остон, дару девори онро огуш карда бибусаду бибусад, хокашро ба дида бимолад ва аз рух,и падар узр пурсад, кй будани тагояшро накл кунад. Дар хаёлаш, он гол лар як шоху барги дастнилолони падар, мисли ламсояло кадрдон, мисли падари Садаф - амаки Бурлон сарашро сила мекунанд»(129, 74)
Абдулламид Самад ба сифати мавод хамон кисмати хакикати вокеиеро истифода мекунад, ки дар богини нависанда ангезае ба вудуд оварда, уро ба эдод кардан водор менамояд. Чунин далели вокеие, ки хотири нависандаро чандин сол ба худ банд карда буд, гахсил дар макзаби олй меоошад. Ин аст, ки А.Самад чун Сорбон (хикояи «Панд сол») ва Б.Абдурахмон (романи «Дунёи сабзи ишк») ба вокеахои айёми донишдуй таваддух намуда, киссаи «Паррончакхо»-ро эдод мекунад, ки соли 1983 оа табъ мерасад. К,исса бо маъракаи имтихоноти дохилшавй дар яке аз мактабхои олии Душанбе огоз мешавад ва дар он вокеахои яксолаи тахсили донишдуён тасвир мегардад. Вокеахо дар асоси фаъолияти ду гурухи донишдуён сурат мегиранд. Ба гурухи аввал Наим, Насим, Рахматшох, Гулсоро дохил мешаванд, ки рафтору омоли ибратомуз доранд. Ба гурухи дувум КДйсу Рахимбек, Паканаву Сухроб ва Латофату Назокат шомиланд, ки баръакси гурухи аввал амал мекунанд.
Дар асар сухан аз номи шахси якум меравад ва ин шахе худи нависанда аст. Бинобар ин, аз аввал то охири асар андеша ва таъкидхои оевоситаи нависанда, яъне муаллиф-персонаж, ки дар асар бо номи Наим омадааст, ба назар мерасад. Масалан, муаллиф-персонаж акидахои гуногун ва хилофи якдигари довталабон ва мухлисонро оид ба имтихони дохилшавй шунида, чунин андешаронй мекунад: «Вореан, дар дехаи мо хам, ки хамшафати шахр аст, дар хусуси кабули хонандагон ба мактабхои олй хамин хел акида вучуд дорад. «Гахвораат аз осмон