Исконно-таджикские и ирано-славянские изоглоссы в "Этимологическом словаре русского языка" Макса Фасмера

• Автор: Искандарова, Мадинахон Набиджановна
• Шифр специальности: 10.02.22
• Научная степень: Кандидатская
• Год защиты: 2011
• Место защиты: Худжанд
• Количество страниц: 150 с.

Вазорати маорифи Ч,умх,урии Тодикистон Донишго^и давлатии Хуцанд ба номи академик БШафуров

Ба х,укми дастнавис

Искандарова Мадинахон

Калимах.ои аслии тоцикй ва ^амвожа^ои эрониву славянй дар «Фар^ангномаи решашиносии забони русй»-и Макс Фасмер
РИСОЛА
барон дарёфти дарацаи номзади илм^ои филологй аз руи ихтисоси 10.02.22.-3абош;ои халк^ои кишвар^ои хорицаи Аврупо, Осиё, Африко, мардуми бумии Амрик;о ва Австралиё (забони тоцикй)

Ро^бари илмй: доктори илм^ои филологй, профессор Хдсанов A.A.

Хучанд
Мудаддима
Мундарич,а

Боби I. Даврадои идтибоси калимадои аслии тоники ба забони
русй аз нигоди М.Фасмер
1.1. Идтибос аз забони эронии дадим (умумиэронй)
1.2. Идтибос аз забони форсии дадим
1.3. Идтибос аз забони авестой
1.4. Идтибос аз забони форсии миёна
1.5. Идтибос аз забони форсии нав
1.6. Идтибос аз забони форсй
1.7. Зикри таърихи идтибоси калимадои тодикй ба забони

Боби II. Инъикоси хешии калимадои тодикй бо вожадои

2.1. К,иёси вожадои русй бо калимадои эронии дадим
ва баъзе забондои муосири эронй
2.2. К,иёси калимадои русй тандо бо маводи забони авестой
2.3. К,иёси калимадои русй бо ориёиву авестой
2.4. К,иёси калимадои русй бо авестоиву порсии дадим
2.5. К,иёси калимадои русй бо авестой, порсии дадим ва нав
2.6. К,иёси калимадои русй бо авестой ва баъзе забондои
дозираи эронй
2.7. К,иёси калимадои русй бо авестоиву порсии миёна ва нав
2.8. К,иёси калимадои русй бо авестоиву порсии нав
2.9. К,иёси калимадои русй бо порсии дадимумодй
2.10. К,иёси калимадои русй бо порсии миёнаву судцй ва баъзе
забондои дозираи эронй

2.11. К,иёси калимах,ои русй бо порсии миёнаву суздй ва баъзе забонх,ои х,озираи эронй
2.12. К,иёси калимах,ои русй бо порсии нав ва баъзе забош,ои муосири эронй
2.13. Ба^с^о дар бораи тодикй ё эронй будани асли во^идх.ои лугавй
2.14. Мук;оисаи унсур^ои калимасоз ва ёридихдндаи
тодикй бо русй
2.14.1. Пешвандх,о. Пешвандх.ои иссах,ои номй
2.14.2. Пешващідои феълсоз
2.14.3. Пешванд ва пешоянд
2.14.4. Пешоянду пасоянд
2.14.5. Пайвандаю^о
2.14.6. Х,иссачах,о
Боби III Ик;тибосх<ои бавоситаи тодикй дар забони русй
3.1. Ицтибос ба воситаи забон^ои туркй
3.2. Идтибос ба воситаи забощои аврупой
3.3. Ик,тибос ба воситаи форсй
3.4. Идтибос ба воситаи забони арабй

Хулоса
Руйихати адабиёти истифодашуда

омадан мумкин аст, ки дар асри X сиёсати геополитикии давлати Сомониён, асосан, ба шимол-дониби давзадои Волга, Арал ва бадри Каспий нигаронида шуда буд. Дар ин масъала манфиатдои хило фати Батдод ва давлати Сомониён аз бисёр дидат бо якдигар мувофид мсомаданд. Роди тидорат аз Осиёи Марказй ба Рарб, дониби Руси дадим ва самти бадри Сиёд tvjj мекашид. Бояд гуфт, ки ба инкишофи робитадои тидоратии байни русдову Сомониён ташаккул ёфтани Руси киевй дар ибтидои асри X низ мусоидат намуд. Вадте ки идораи мамлакат ба дасти князи рус - Владимир гузашт, ÿ барон дар байни Сомониёну Русия бардарор кардани муносибатдои дипломатй ба Хоразм намояндадои худро фиристод (ниг.75, с.155). Амирони сомонй низ мехостанд, ки байни ондо ва Руси киевй муносибати хуби идтисодй ва сиёсй вудуд дошта бошад. Барон мустадкам гардидани чунин алодадо роли савдогарон хеле калон буд. Мавдеи миёнаравиро дар дувватнок гардидани ин гуна робита байни ду кишвар шадри Булгор мебозид. Х,ам тодирони рус аз Києву Новгород, дам Мовароуннадр ва дам Эрону Кавказу Батдод дар давоми сол чанд маротиба дар шадри Бултор гирд меомаданд ва дар он до фуруши яклухти мол сурат мегирифт. Аз дониби Шард ба Руси дадим ва Аврупои Шардй ба дадми зиёд матоъдои абрешимй, пахтагй, мевадот, мисли мавиз, гулинг, чорматз ва хелдои хурокворй, дамчунин дорувор, аз дабили зира, MypF, дигар маводи тундбуй ва тундмазза фиристода мешуд. Инчунин аз ин кишвар дар датори Батдод ба Руси дадим низ котази хатнависй равон карда мешуд, ки коркарди он дануз дар охирдои асри YII- ибтидои VIII дар Самарданд ба род монда шуда буд. Чунин робитаи гуногундабда датман надши худро дар забон, махсусан таркиби лутавии он мегузорад. Инро аз маводи дар фарданги М. Фасмер зикрёфта пай бурдан мумкин аст. Хдмаи унсурдои лутавии дар лутати мазкур дардшударо ба чунин гуруддо дудо намудан мумкин аст: