Историко-лингвистический анализ микротопонимии Юго-Восточного Закамья Татарстана : На материалах Азнакаевского, Альметьевского, Бавлинского, Бугульминского, Лениногорского, Муслюмовского, Сармановского, Ютазинского районов

• Автор: Шагеев, Рафкат Шириазданович
• Шифр специальности: 10.02.02
• Научная степень: Кандидатская
• Год защиты: 2001
• Место защиты: Казань
• Количество страниц: 307 с. : ил

В.И.Ульянов-Ленин исемендэге Казан дэулэт университеты

Кулъязма хокукыпда

IIIаки ев Рэфкать Шириаздан улы

Татарстанныц Кеньяк-Кенчыгыш Кама аръягы микротопонимиясенэ тарихи-лингвистик анализ
(Азнакай, Элмэт, Баулы, Бегелмэ, Лениногорск, Меслим, Сарман, Ютазы районнары мисалында)

10.02.02 - Россия Федерациясе халыклары теллэре (татар теле)

Филология фэннаре кандидаты дигэн гыйльми дэрэжэ алу очен башкарылган диссертация

Фанни житэкче - филология фэннаре докторы, профессор, Россия Гуманитар Фэннэр академиясе академигы, Татарстан Республикасыныи атказанган фан эшлеклесе Г.Ф.Саттаров
Казан
Эчтэлек
Кереш
1 булек. Татарстанньщ кеньяк-кенчыгыш Кама аръягыньщ тарихи-
географик, этник Бом лингвистик узенчолеклоре
1.1. Татарстанньщ кеньяк-кенчыгыш Кама аръягы регионы территориясене физик-географик характеристика
1.2. Регионга тарихи-этногенетик кузэту
П булек. Регион микротопонимнарыныц этнолигвистик (стратиграфик) катламнары
2.1.Урал-алтай гомумилегена нисбатле катлам
2.2. Алтай теллере гомумилегена нисбатле катлам
2.3.Фин-угыр катламы
2.3.1.Удмурт аскатламы
2.3.2.Мари аскатламы
2.3.3.Мордва аскатламы
2.3.4.Коми аскатламы
2.3.5.Венгр аскатламы
2.4.Иран катламы
2.5.Тарки-татар катламы
2.5.1.Борынгы терки аскатламы
2.5.2.Болгар аскатламы
2.5.3.Иске татар аскатламы
2.5.4.Башкорт аскатламы
2.5.5. Чу ваш аскатламы
2.5.6.Яцататар аскатламы
2.6.Монгол катламы
2.7.Гарэп-фарсы алынма географик терминнар Бэм топо-нимнар акатламы
2.8.Славян (рус) катламы
Ш булек. Татарстанньщ кеньяк-кенчыгыш Кама аръягы микро -
топонимиясенец лексик-семантик классификациясе
3.1. Эпонимик лексикадан ясалган микротопонимнар
3.1.1. Антропомикротопонимнар
3.1.2. Этномикротопонимнар
3.2.Апеллятив лексикадан ясалган микротопонимнар
3.2.1.Чирле георафик терминнардан ясалган
микротопонимнар
3.2.2.Фитонимик Бем зоологик терминнардан ясалган микротопонимнар
3.2.3.Географик объектный узенчолеклорен белдеруче
апеллятив лексималардан ясалган микротопонимнар
3.2.4.Халыкныц рухи, материаль тормышы, хуждлык иту ысулы, кэсеп-Бенэре, конкуреше терминнарына нисботле микротопонимнар
1У булек. Коньяк-кенчыгыш Кама аръягы регионы микротопоним-
нарыныд тезелеш-ясалыш узенчолеклоре
4.1 .Тамыр микротопонимнар
4.1.1 .Гади микротопонимнар
4.1,2.Ясалма микротопонимнар
4.2.Кушма микротопонимнар
4.3.Тезмо микротопонимнар
4.3.1.Ике компонентлы тезмэ микротопонимнар
4.3.2. 0ч компонентлы тезмэ микротопонимнар
4.3.3. Дурт компонентлы тезмэ микротопонимнар
4.3.4.Биш компонентлы тезмэ микротопонимнар
Йомгак
Библиография
Кушымталар

П булек
Регион микротопонимнарыныц этнолингвистик (стра гиі рафик) катламнары
Ьербер этносныц, кабило йем халыкныц hap чорда нинди да булса эзе кала бара. Анын, кулдан ясалган эйберлэре кайда булса да, ничек булса да саклана, яшэу, конкуреш ысулы, рухи тормышын чагылдырган авыз ижаты буыннан буынга кучен киле, каберлекларендэ сеяклере та-была, улганнарне куму йолаларыныц эзе кала, нийаять, кешелекнец ид беренче Ьэм ид беек казанышы булган тел саклана (Зекиев М.,1998,45). Татар теленед жирле географик терминарыныд, гомумен географик терминологиясенед формалашуын Ьем уседіен гомумтатар теленед формалашуы йем усешеннен аерып карарга ярамый. Телебезпец тармак лексикасын тэшкил итуче терминологик лексиканыц, шул исептен географик терминологиянед, формалашуы йем усеше гомумтатар теле лексик хезинесенед формалашуы йем усу процессы йем тарихы белен турыдан-туры тыгыз рэвеште бейленгэн.
Татарстанныд Коньяк-Кончыгыш Кама аръягы топонимнары йем микротопонимнары системасында торле тарихи чорларга йем катламнарга караган атамаларды очратабыз. Ченки микротоионимнар узлерен тудырган халыклар тарихы белен тыгыз бэйленеште уселэр, билгеле бер тарихи чорларда барлыкка килед, конкрет тарихи вакыйгаларга, аерым алганда тел, мэденият, икътисади бейлеиешлерге, халыкныц кучей утыруларына йем башка куренешлерге менесебетлс ревеште яшоеш алалар (Гарипова Ф., 1992,6).
Регионныд микротопонимнары этнолингвистик аспектта кара-ганда бик узенчелекле. Элеге тобекке халыкныц килеп урнашу тарихы, илдэге сеясет йем икътисади момкинлеклер белен тыгыз бейленген.