Доставка любой диссертации в формате PDF и WORD за 499 руб. на e-mail - 20 мин. 800 000 наименований диссертаций и авторефератов. Все авторефераты диссертаций - БЕСПЛАТНО
Мурзагулова, Закия Галимьяновна
10.01.02
Кандидатская
2005
Уфа
171 с.
Стоимость:
499 руб.
Баштсорт тарихи романы: генезисы,
жанр критерийфары мэсьэлэЬе
§ 1. Тарихи роман. Жанр критерий?ары
§ 2. Бангкорт тарихи романыньщ формалашыу юлдары
ИКЕНСЕ БУЛЕК.
Хэ^ерге тарихи романдар^ыц жанр Ьэм стиль тзбигэте
0С9НС0 БУЛЕК.
Баш’корт тарихи романыньщ у?еш тепденциялары
(йомгаклау урынына)
БИБЛИОГРЛФШ1
ИНЕШ
«Ярыусы» кэм «тарих», «эрэбиэт» кэм «тарих» мэсьэлэке донъя эрэбиэтендэ меким ижад проблемаларынан ирэплэнэ. Билдэле булыуынса, эрэбиэттец теп бурысы — у? заманын, хэрергекен сагылдырыу, у? осороноц меким проблемалары менэн йашау кэм халыжты жырыжкындырган бегенге бурыстарга сэнгэтсэ яуап биреу. Эмма йэмгиэттец хэрерге хэлен, йэшэу мэгэнэкен уткан кендэррэн, йылдарран, элекке уреш тарихынан башжа ацлау кэм ицлэп куреу мемкин тугел.
Эрэбиэт йамгиэт менэн тыгыр бэйлэнештэ урешэ. Йэмгаэт тормошондагы яцы тарихи уреш этабы эрэбиэткэ лэ туранан-тура йогонто якап, уныц ижад йунэлештэренец, жанррар системакьшыц ургэреуенэ, яцырыуына булышлыж ито. Бета был процесс фекеррэр жапма-жаршылыгы, бэхэстэр менэн оратыла бара.
Йэмгиэт урешенец кынылышлы мэлдэрендэ тарихи уткандарре заман позициякынан сыгып ейрэпеу, бака биреу мохтажлыыл эрэбиатта тарихи покмэткеле арэрраррец куплэп ижад ителеуена алып кила. Был осражтарра арабиэтселэр тарихсы функциякын да атжара башлай.
Беррец эрабиэтта тауге тарихи романдыц донъя куреуе 70-ее йылдар арагына тура кила. Г.Ибракимовтыц 1773-1775 йылдаррагы Пугачев етакселегенда башжорт халжыныц башжа миллэттар менэн берлектэ иреуселаргэ жаршы керэшен курэтлаугэ арналган «Кинйэ», К.Маргандец Башжортостандыц Рус дэулатенэ ур ирке менэн жушылыуы важигаларын сагылдырган «Беркет жанаты» тарихи романдары башжорт тарихи прозакында роман жанрыныц ныжлы формалашыуын танытты.
1980-90 йылдаррагы йамгиэт урешендэге кынылышлы осорра тарихи прозаныц йанлэнеуе, эрабиэтта несло агым булып уреп китеуе курателэ. Советтар Союзы кеуек дэулэт жоролошоноц
юлыгырга мэжбур итэ. Шэгэле Косок хандыц госкэренэ барып юлыга, урыр еррэренэ кежум итеурэррэ жатнаша, урыртарга эсирлекко элэгэ.
Ярыусы геройрыц илдэн сьігьіп китеуен ике яжлап нигерлэй. Шэгэлене ес ил аша сэйэхэт иттереу уцышлы композиция алымы. Ошо юл менэн автор башжорт илендэге, ТСазан ханлыгындагы ком рус еррэрендэге ижтимаги-сэйаси хелдэрре сагыштырма плаида тасуир итеугэ елгэшэ.
Геройрыц сэйэхэттарена икенсе бер эйэмиэт та калыпа — ер-кыурар алышыныу, юлдар кицэйеу менэн уныц донъяга жараштары ла кин, форма ала, фекерлэуе тэрэнэйэ. Шагале заманыныц прогрессив жарашлы геройы булараж формалаша.
Тарихи романда тарихи шэхес образын кынландырыу иц сетерекле мэсьэлэлэррец береке булып ирэплэнэ. Проблеманы hop ярыусы уренсэ хэл итэ. Белинский, мэрэлэн, тарихи романда уйрырмалылыж кимале мэсьэлэкенэ тужталып, роман
механизмына, тужымакына ярашлы тарихи важигаларры ургэртергэ мемкин, оммэ тарихи идея кажланырга тейеш тип ирэплэй. Бейек эштэре менэн исемдэре тарих биттэрендэ жалиан шэхестэр образдарыньщ йынланышына жарата танжитсенец ур талабы бар: авторрыц бында дерерлеккэ ынтылыуы зарур1. Шэхеско жарата теп талап ул — дэуергэ хас характер биреу. Характер курэтлэнешенда тарихи дерерлек психологик дерерлек менэн берга урелеп килергэ тейешле. «Беркет жанаты» тарихи романында ерэр идеякына ярашлы прогрессив жарашлы тарихи шэхесте курэтлэурэ сама саманан ашып кита. Yp заманыныц дини-ижтимаги жараштарынан купкэ ертен тороусы Шэгэле образы менэн йуратланган дэуер арайвінда йерэр йылльпс арауыж ята. Эрэр логикакынан сыгып фекер йореткэндэ бетоке лэ ыцгай, шыма кеуек, Шэгэле образы ла роман йокмэткекендэ йэпле гена
1 В.Г.Белинский. Поли. собр. соч., T.3. — Изд-во ЛИ СССР, 1953. — С. 9—10.
Название работы | Автор | Дата защиты |
---|---|---|
Закономерности развития русскоязычной адыгской литературы XIX - начала XX века : этнокультурная специфика творческой индивидуальности писателя и литературный процесс | Шиков, Кошмазук Муссович | 2006 |
Даргинский рассказ : тенденции развития | Хизриева, Зубайдат Магомедовна | 2012 |
Поэтика малых жанров черкесской прозы в общеадыгском литературном контексте. Типология стилевых и сюжетно-повествовательных координат | Карданова, Светлана Адамовна | 2004 |