Тазкире "Маколот-уш-шуаро" МИР АЛИШЕРА КОНЕ ’ и особенности составления персидских тазрике в Индии ХVIII ВЕКА

• Автор: Рахимов, Абдурахмон Султонбоевич
• Шифр специальности: 10.01.03
• Научная степень: Кандидатская
• Год защиты: 2012
• Место защиты: Худжанд
• Количество страниц: 176 с.

ВАЗОРАТИ МАОРИФИ ДУМХ.УРИИ ТОЧ.ИКИСТОН ДОНИШГОХ.И ДАВЛАТИИ ХУДАНД БА НОМИ АКАДЕМИК БОБОДОН БАФУРОВ

Ба хукми дастнавис

РАХ.ИМОВ АБДУРАХ.МОН СУЛТОНБОЕВИЧ

Тазкираи «Мак;олот-уш-шуаро»-и Мир Алишери К,онеъ ва хусусиятхои тазкиранависии форсии Х,индустон дар асри XVIII
рисолА
барон дарёфти дарадаи илмии номзади илми филология аз руи ихтисоси 10.01.03 - Адабиёти халкхои мамолики хоридй

(адабиёти тодик)

Рохбарони илмй: доктори илмхои филологй: профессор Насриддинов Абдуманнон доктори илмхои филологй: Еаффорова Замира Абдуллоевна
X У Ч А Н Д
МУНДАРИДА
МУКДДДИМА
БОБИ АХ.ВОЛ ВА ОСОРИ МИР АЛИШЕРИ К.ОНЕИ
I. ТАТТАВЙ
§1. Зиндагинома ва мероси адабию илмии К,онеъ
§2. Мундаридаи ашъор ва сабки нигориши К,онеъ
БОБИ «М АК.О Л ОТ -У Ш -ШУ АРО» - ХАМЧУН САРЧАШМАИ
II. МУХ.ИММИ ОМУЗИШИ АДАБИЁТИ ФОРСИЗАБОНИ ХИНДУСТОНИ АСРХ.ОИ ХУП-ХУШ
§1. Сохт ва мундаридаи тазкираи «Мадолот-уш-шуаро»
§2. Арзиши адабии тазкираи "Мадолот-уш-шуаро"
§3. Инъикоси авзои жанрдои адабй дар тазкира
§4. Табадоти идтимоии шоирон ва масоили инъикоси он дар
тазкира
§5. Тадовуми анъанаи тазкиранависй баъд аз К,онеъ (дар
мисоли «Такмилаи «Мадолот-уш-шуаро»-и Махдум Мудаммадибродими Халили Таттавй §6. Инъикоси равобити адабии шуарои Хиндустон
бо Эрону Мовароуннадр дар тазкира §7. Надш ва ифодаи сабки диндй дар тазкира ва адабиёти ин
давра ХУЛОСА
ФЕХРАСТИ АСОМЙ ФЕХРАСТИ АДАБИЁТ

Мудаддима
Адабиёти форсу то дик таърихи беш аз дазорсола дошта, дар муайян ва таъйин кардани да рада и инкишофу тадаввули он м а до ми сарчашмадои мухталиф басо бузург аст. Яке аз чунин манобеи мудими таърихи адабиёт тазкирадо мадсуб меёбанд. Тазкира вожаи арабй буда, дар фардангдо ба маънидои «ёддошт», «ёдоварй», «китобе, ки дар он адволи шоирон ва намунаи шеърдои ондо навишта мешавад», зикр ёфтааст.
Дар истилоди адабиётшиносй китобест, ки дар он шарди адволу намунаи ашъори адибон мухтасар оварда мешавад. Нахустин аса ре, ки дар таърихи адабиёти форсу тодик онро метавон комилан тазкира номид, «Лубоб-ул-албоб»-и Мудаммад Авфии Бухороист, ки дар сарзамини ХИНД таълиф гардидааст.
Водеан, тазкирадо дар омухтани таърихи адабиёти форсу тодик аз мудимтарин манобеъ мадсуб меёбанд. Ондо тандо мухтасари адвол ва осори суханварони ин ё он давронро фаро нагирифта, дамчунин перомуни даёти илмию адабй, идтимоиву сиёсии ин ё он даврони таърихи, вазъи шаклдои шеърй ва мавзуоти адабиёт, надду сухансандй, хусусиятдои даврадои адабиёт, робитадои адабй, сабку услуби адибон ва гайра низ маълумоти пурдиммат медиданд.
Дарозои асрдои XI-XIX тазкирадои зиёде руи кор омадаанд, кн мудимтаринашон «Тазкират-уш-шуаро»-и Давлатшоди Самардандй, «Тудфаи Сомй»-и Соммирзои Сафавй, «Музаккир-ул-адбоб»-и Хода Хасан и Нисорй, «Тазкират-уш-шуаро»-и Мутрибии Самардандй, «Тудфат-ул-адбоб фй тазкират-ул-асдоб»-и К,°Рй Радматуллоди Возед мебошанд. Байр аз ин тазкирадо «Сарви Озод»-и Мир Руломалихони Озоди Балгиромй, «Хафт идлим»-и Амин Адмади Розй, «Оташкада»-и Лутфалибеки Озар, «Ништари ишд»-и ХУса1'|Н^Улихони Азимободй ва тайра дар кишвари ХИНД ба танзим омадаанд. Дойр ба тазкира, хусусиятдои он ва таърихи тазкиранависии ХИНДУ Покистон Сайид

накардааст. Хдмчунин аз мутолиаи хотимаи тазкира чунин маълумотро ба даст овардан гайриимкон аст. Бо вудуди ин, зимни омузиши асар метавон ба чунин натида даст ёфт, ки муаллиф х,ангоми таълифи “Мак,олот-уш-шуаро” аз бисёр кутуби адабию илмй, ашъори шуаро, тазкирах,ою таьрихномах,ои гуногун фаровон истифода намудааст. Мух,ак,к,ик;и шинохтаи эронй Алиризои Нак;авй дар асари хеш «Тазкиранависии форсй дар Х,инду Покистон» дуруст к,айд менамояд, ки К,онеъ исми маъхазх,ои худро дар мук,аддима ва хотимаи тазкирааш зикр накардааст, «аммо дар шарх,и шуаро исми китобх,ои зерро овардааст, ки аз OHX.O дар таълифи ин китоб истифода кардааст:
1. «Каламот-уш-шуаро»-и Мух,аммадафзали Сархуш;
2. «Яди байзо»-и Мир Буломалихони Озод;
3. «Мунтахаб-ут-таворих»-и Абдулцодири Бадоунй;
4. «Таърихи Маъсумй»;
5. «Акбарнома»-и Абулфазли Алломй;
6. «Вок,еоти Темурй»;
7. «Ма^олис-ул-муьминин»;
8. «К,авонини иншо»-и Болити Хуросонй;
9. «Таърихи Биёсуддини Х,иравй»;
10. «Латоиф-ут-тавоиф»-и Алй бинни Мулло Х,усайн Воизи Кошифй;
11. «Мачмаъ-ус-саноеъ»-и Низомиддин Ах,мад;
12. «Таърихи Низомй».
(117, 408-409).
Аз HOMrÿH асарх,ои зикршуда пайдост, ки Мир Алишери К,онеъ х,ини тадвини тазкираи хеш х,ам аз тазкирах,о, х,ам аз асарх,ои таърихи ва хам аз осори адабиву илмии сохавй истифода намудааст. Хдминро дафъатан к,айд кардан зарур аст, ки К,онеъ хдрчанд дар муцалдимаву хулосаи тазкирааш унвони маъхазхои корбаст намудаашро мустациман