Аффиксы как средства выражения конкретизирующих отношений в татарском языке

• Автор: Сагдиева, Рамиля Камиловна
• Шифр специальности: 10.02.02
• Научная степень: Кандидатская
• Год защиты: 2000
• Место защиты: Казань
• Количество страниц: 164 с.

АКАДЕМИЯ НАУК РЕСПУБЛИКИ ТАТАРСТАН
ИНСТИТУТ ЯЗЫКА, ЛИТЕРАТУРЫ И ИСКУССТВА ИМ.Г.ИБРАГИМОВА
На оравах рукописи
САГДИЕВА РАМИЛЯ КАМИЛОВНА
АФФИКСЫ КАК СРЕДСТВА ВЫРАЖЕНИЯ КОНКРЕТИЗИРУЮЩИХ ОТНОШЕНИЙ В ТАТАРСКОМ ЯЗЫКЕ
10.02.02. - языки народов Российской Федерации (татарский язык)
Диссертация на соискание ученой степени кандидата филологических наук
Научный руководитель -доктор филологических наук, профессор, академик АНТ, заслуженный деятель науки РТ и РФ М.З.Закиев
КАЗАНЬ-2000

Эчтэлек
КЕРЕШ
БЕРЕНЧЕ Сузлэр арасындагы байлэнеш. Ияртуле
БУЛЕ К бэйлэнешнец бер тере буларак тегеллэуле
менэсэбэт. Татар телендэге тегэллэуле менэсэбэтне белдерэ торган чараларга
кыскача кузэту
ИКЕНЧЕ Татар телендэ сузлэр арасындагы
БУЛЕК тегеллэуле менэсэбетне белдерэ торган
кушымчалар
2.1. Килеш кушымчалары
§1. Иялек килеше (-нъщЛнец)
§2. Юнэлеш килеше (-га/-гэ)
§3. Тешем килеше (-ныЛне)
§4. Чыгыш килеше (-тан/-тэн)
§5. Урын-вакыт килеше (-да/-дэ)
2.2. -лы/-ле, -сызЛсез кушымчалары
2.3. -дагы/-дэге кушымчасы
2.4. -чан-чан,-лач/-лэч, -лык/-лек, -чыл/-чел
кушымчалары
2.5. -дай/-дэй кушымчасы
2.6. -ча/-чэ кушымчасы
2.7. -лайЛлэй, -лан/-лэп, -латаЛлатэ
кушымчалары
2.8. -ын/-ен кушымчасы
2.9. -ы/-е (-сыЛсе) кушымчасы
2.10. Сыйфат фигыль, хал фигыль, шарт фигыль,
инфинитив кугйымчалары
ЙОМГАК

КУЛЛАНЫЛГАН ЭДЭБИЯТ
3.1. Фэнни эдэбият
3.2. Матур эдэбият

суз теркемнэре арасында тегэллзуле мвнэсабег урнаштыра ал улары Ьом бу очракта нинди мэгънэ тосмерлэре барлыкка килуен кузатербез.
§1. Иялек килеше кушымчасы.
Иялек килеше формасы ул башка предметныц шушы килештеге суз белэн белдерелгэн эйбергэ Ьэм затка нисбэт ителуен тэгъбир итэ торган форма булуы белэн шул сузлэрне бер-берсенэ бэйли торган чара бульгп тора, -ньщ/-нец кушымчасьн1ьщ бу мэгънэсе XX гасыр башьшнан бугенге кенгэ кадэр ассызыклана, исемне икенче бер исемгэ Ьом исем фигылъгэ бэйли торган чара ихэнлеге курсэтелэ (ИбраЬимов, 1918: 72; Вэлиди, 1919: 85; Хангильдин, 1941: 65; 1959: 86; Тумашева, 1964: 58; Татарская грамматика, 1997: 49). М.З.Зэкиев, хаклы рэвештэ, иялек килешенец исем белэн сыйфат фигыльне, исем белэн сыйфатны И эм санны бэйли то|)ган чара булуьш да искэртэ, аныц урын, вакыт, туганлык мвнэсэбэтен, объектны, субъектны, елешнец бетенгэ менэсэбэтен, эйбернер материалын, ©лешен Ь.б. мэгънэлэрне белдеруен дэ курсэтеп уза (Закиев, 1995: 64-143).
Иялек килеше грамматик процесста аффиксация алымы белэн гена, синтетик формада гына твзелэ. Аньщ фономорфологик курсэткече -ньщ/-нец кушымчасы.
Терки теллэрнец башлангыч чорында иялек килеше булмаган, аны изафет алыштырып торган дигэн фикер яши (Серебренников, Гаджиева, 1979: 78). Хэзерге татар телендэ дэ иялек килеше формасы ярдэмендэ исем суз теркемнэре арасында тегэллэуле бэйлэнеш барлыкка килгэн очракны