Сказание о Юсуфе и его отражение в персидско-таджикской прозе X-XI веков

• Автор: Азорабеков, Сардорбек Кишкорович
• Шифр специальности: 10.01.03
• Научная степень: Кандидатская
• Год защиты: 2005
• Место защиты: Душанбе
• Количество страниц: 192 с.

Мундаричд
Мукдддима

БОБИ І.Ташаккули кдссаи Юсуф дар ахди кадим ва ибтидои

давраи ислом

1. К,иссаи Юсуф дар манобєи кддимии ибронй ва араби

1) Ривояти Юсуф ва пайдоиши он

2)Кдссаи Юсуф дар Таврот

3)Сайри дисса аз Таврот то Цуръон

2.1иссаи Юсуф дар К,уръони Ma чид

1)Фазоил, унсурлои хунарй ва вижагй

2)К,иссаи ишди Зулайхо

3)Ма чмааи дастбуридагони ишк
4) Вижагии образной дисса ва арзиши адабии онуо
БОБИ 2. Циссаи Юсуф дар осори мансури асрхри X - XI
І.Тавсиаи мазмуну мудтавои киссаи Юсуф дар тафсирдо
1)Тавсиаи илми тафсир ва интишори киссаи Юсуф
а)Мактаби тафсирнигорй ва исроилиёт
б)Кдссаи Юсуф дар таълифоти мансуб ба А бдуллохи Ансорй
2Диссаи Юсуф дар «Тарцумаи «Тафсири Табарй»
1)Макоми «Тарчумаи «Тафсири Табарй» дар нигоришу
тавсиаи киссаи Юсуф
2)Вижагии лаузако ва хутути кунарии киссаи Юсуф дар «Тарчумаи «Тафсири Табарй»
3)Мухтассоти накшофаринй дар тафсири киссаи Юсуф
4)Номанигорй яке аз хатуоикунарии достони Юсуф дар «Тарчумаи
«Тафсири Табарй»
ЗДиссаи Юсуф дар «Тафсир»-и Сурободй
БОБИ З.Заминах,ои ташаккули нащпи хунарии Юсуф
1.Шахсияти Юсуф дар «Тарчумаи «Таърихи Табари»
ё «Таърихи Балъамй»
2.Достони Юсуф дар «Кдсасуланбиё» -и Халафи Нишопурй 149
1)«К^асасуланбиё» -и Халафи Нишопурй ва равиши нигориши достоин Юсуф дар он
2)Муутавиёт ва хусусиятуои бадеии достоин Юсуф
Хулоса
Фехристи адабиёт

осони насри нигошта шуда, сахли мумтанеъро мемонад. Вай бо кутохбаёнй ва ифодах,ои мармуз розхо ва маънохои ибратомузро ба хубй аз худ равшан месозад. Ба истиснои ояти нухгона, ки ин сура бо онхо поён меёбад, соири оёт банду басти ногусастании накди як достони комилро доро хастанд. Бо хамаи зебой ва некуии худ ба кдвли муаллифи «Домеъассатин», ки «дар он хадиси оворагии Юсуф ва достони дилдодагии Зулайхо ва он мояи шуру шавк, ва шефтагй ва хадру васл, ки дар ин сура аст, бисёре аз нависандагон ва шоирон ва муфассиронро илдом бахшида, чунон ки дар ин замина осоре гиромй ва ардманд офаридаанд» (8, 1).
Бо ворид шудани худ ба Куфъони Мадид киссаи Юсуф заминає гардид, ки дар адабиёти дахонй ва бахусус, адабиёти эронй бо рангу бори маънавй осори гаронбахоро тавлид намуд ва дар миёни муфассирону олимони исломй индилоби фикрй ва зехниро ба вудуд овард. Бо интишори ислом дар тамоми дунё, он хамдун зеботарин кдсса аз кдсаси Куръои бо махбубияти хоссаи худ ба дили мардум ва алалхусус, суханварони мумтоз дой гирифт. Яке аз сабабхои асосии махбубияти он дар миёни халк,, ба назари мо хаётй ва вок,ей будани лахзахои он аст. Ба дуз ин, сураи Юсуф ахамияти бузурги дамъиятию таърихй дорад, ки Иззатуллохи Родманиш низ дар тадкидоташ ба ин маъно ишора кардааст: "Оёти дар сураи Юсуф куллан нозир ба сиёсат ва фарханги табакртй ва забоншиносию ахлок ва мухити дугрофиёию арзишхои ношй аз маъшияти сахрогардон ва инсоншиносию равоншиносй ва хидрату идеулужй, яъне марому маслак ва кишршиносй аст, чунонки он сура... таърихро ба гиной, ки дар хед мактаби таърихии дигаре мушохида намешавад, расондааст" (85, 62-62) ва (86, 120-121).
Дар Дуръони Мадид ба дуз Юсуф зикри 24 пагамбар ва киссаи онхо омада, ки бисёр муъдизоти фавкулиродаи инсониятро аз худ ба таври хоса зохир намудаанд. Масалан, ба кдвли Ч,. Назриев " дар боби