Языковые и стилистические особенности ранней художественной прозы Гаяза Исхаки

• Автор: Губайдуллина, Гульзара Фазулрахмановна
• Шифр специальности: 10.02.02
• Научная степень: Кандидатская
• Год защиты: 2001
• Место защиты: Казань
• Количество страниц: 249 с.

Казан дэулэт университеты

Гобэйдуллина Гвлзврэ Фазылрахман кызы

Гаяз Исхакыйныц башлангыч чор и^атына караган сонгатьле прозасында тел йэм стиль узенчэлеклере

10.02.02.—Русия Федерациясе халыкларыньщ теллэре

(татар теле)

Филология фэннэре кандидаты дигэн гыйльми дороже алу очен башкарылган диссертация

Фэнни житэкче — филология фэннэре докторы, профессор, Россия Гуманитар Фэннэр академиясе академигы, Татарстан Республикасыньщ атказанган фон эшлеклесе В.Х. Хаков
Казан—2
Эчтэлек
Кереш

Беренче булек. Г.Исхакый ижатынын башлангыч чорында

язылган сэнгатьле проза эсэрлэре теленен фонетик Ьем
морфологик узенчэлеклэре
1. XIX гасыр ахыры - XX йез башында татар эдэби теленен торышы
2. Татар эдэби теленен усешендэ Г.Исхакыйныц роле
3. Г.Исхакый эсэрлэрендэге фонетик узенчэлеклэр
1.3.1. Г.Исхакый эсэрлэрендэ сузык авазлар системасы Ьэм аларнын язуда бирелеше
1.3.2. Г.Исхакый эсерлэренде тартык аваз узенчэлеклэре
4. Г.Исхакый прозасыныц морфологик узенчэлеклэре
1.4.1. Исем суз теркеменэ хас булган грамматик категориялэрнен кулланылышы
1.4.2. Фигыль суз теркеменец кулланылышы
Икенче булек. Г.Исхакый эсэрлэренец сузлек составы
1. Г.Исхакый эсэрлэренец теленэ лексик-семантик анализ
йэм аларнын, классификациясе
2.1.1. Терки нигезле сузлэргэ лексик-семантик
анализ
2.1.2. Г.Исхакый эсэрлэрендэ гарэп-фарсы алынма-ларынын кулланылышы Ьэм аларга лексик-семантик классификация
2.1.3. Эдипнец прозасында рус теленнэн йэм анын ата Кенбатыт Европа теллэреннэн
кергэн сузлэр
2. Эмоциональ-экспрессив сузлар
3. Гади сейлэм сузлере бэм диалектизмнар.МО
2.3.1. Гади сейлэм лексикасы
2.3.2. Диалектизмнар
©ченче булек. Г.Исхакый прозасыньщ стилистик узенчэлеклэре
1. Г.Исхакый эсэрлэрендэ портретларны бирудэ,
предметларны йэм куренешлэрне тасвирлауда кулла -
нылган сурэтлэу чаралары
3.1.1. Гаяз Исхакый прозасында сэнгатьле сурэтлэу чарасы буларак чагыштыруларныц кулланылышы
3.1.2. Г.Исхакый эсэрлэрендэ кулланылган мета-фораларныц стилистик роле, эдэби эсэрлэрнец идея-эчтэлеген ачу, образ
тудырудагьг узенчэлеге
3.1.3. Эдипнец сэнгатьле прозасында образлы сыйфатлаулар
2. Г.Исхакый иждтында синонимнарныд роле
3. Г.Исхакый эсэрлэрендэ фразеологиянец стилистик
кулланылышы
3.3.1. Г.Исхакыйныд фразеология елкэсендэге яцалыгы
3.3.2. Г.Исхакый прозасында мэкаль Иэм эйтемнэр эстетикасы

Иомгак
Эдэбият
Кушымта

[а] сузьігьіньщ аффиксларда бирелеше шулай ук узенчалекле.
Г.Исхакьш асарларенда бу аваз ачьік ижекларда, ауслауттагьі
кебек ук, З тамгасьі белан бирелган:
‘Тзии ЛЬ' [іеІаБа сіа] - теласа да ("Кдс.", 8 б.),
ОаІІагепсіа] - яшьларенда ("К.к.", 12 б.),
-уХі [й’аЬбеІгаБісІ^а] - Габделрзшитка ("К.к.", З б.),
[іогепа] - Й9зен9 ("Т.к.", 55 б.).
Шулай ук ябьік ижеклардан торган аффиксларда [а] авазьіньїн, язьілу-язьілмавьі чиратлашьіп бара. Масалан:
- лар куплек кушьімчасьінда:
[ісіеіаг] - иделар ("К.к.", 6 б.),
[ошісіїаг] - еметлар ("К.к.", 17 б.),
У с1І9 [кегіекіаг] - керфеклар ("К.к", 22 б.),
] , _ І г>. і і [Ба^асШІаг] - сагадатлар ("К.к.", 22 б.),
[ігіаг] - ирлар ("Т.к.", 77 б.),
[іаБІаг] - яшьлар ("К.к.", 22 б,),
[кіігіаг] - кузлар ("К.к.", 22 б.),
]^ ,-Ь [зо]Шаг] - сейлилар ("Б.у.", 31 б.).
Шулай да [а] авазьіньщ -лар куплек кушьімчасьінда язуда курсателмаган очракларьі кубрак.
- дан чьігьіш килеш кушьімчасьінда:
[кісбап] - кичтан ("К.к.", 6 б.),
^ ^^ [копсіап] - К9нн9н ("К.к.", 6 б.),
. ^ ^ [кбіиіагепсіап] - калулареннан ("К.к.", 10 б.),

[киг^еіепсіап] - куделеннан ("К.к.", 5 б.),