Постановка проблемы в публицистике Мутеулло Наджмиддинова

• Автор: Рахмонова, Джамила Мирзоевна
• Шифр специальности: 10.01.10
• Научная степень: Кандидатская
• Год защиты: 2010
• Место защиты: Душанбе
• Количество страниц: 148 с.

Донишгохи миллии Тодикистон

Ба х,укми дастнавис

04.2.01 1 5 0 2

Радмонова Дамила Мирзоевна

Проблемагузори дар публисистикаи Мутеулло Надмиддинов

Рисола барои дарёфти дарачаи илмии номзади илмхои филологи 10.01.10 - журналистика

Рохбари илмй: доктори илмхои филологи, профессор А. Саъдуллоев

Душанбе
МУНДАРИДА
МУКЛДДИМА

БОБИ 1. ИНЪИКОСИ ВОКДИЯТ ДАР ПОВЕСТКОЙ

МУТЕУЛЛО НАДМИДДИНОВ
Фасли 1. Усул ва ровдои гузориш ва хдлли проблемахо
дар асари бадей-публитсистй
Фасли 2. Романтикам идеал ва инъикоси он дар
асари бадеиву публитсистй
Фасли 3. Инъикоси вокеияти руйдодхои бузург
дар киссаи «Бозгашт»
БОБИ 2. КОНСЕПСИЯИ ИНСОН ДАР ПУБЛИСИСТИКАИ
МУТЕУЛЛО НАДМИДДИНОВ
БОБИ 3. АНЪАНА ВА ИМКОНИЯТИ ИНКИШОФИ
ЖАНРХРИ ПУБЛИТСИСТИКА ДАР ОСОРИ МУТЕУЛЛО НАДМИДДИНОВ
Фасли 1. Проблемагузорй дар жанри очерк
Фасли 2. Тахкики журналистй дар асархои публитсистии
Мутеулло Начмиддинов
ХУЛОСА
АДАБИЁТ

МУКАДДИМА
Мохияти мавзуъ: Хар гох ин ё он асари публисистиро хондаву китобро пушида, гумон мекунем, ки муаллиф ба кадом андоза ба мавзуъ амид шуда ва проблемахои пешгузоштаашро ба кадом хад хал карда, таваччухи хонандагонро ба мавзуи мавриди назар чалб кардааст. Вале рузи дигар проблема бо кираи дигар пеши назар манзур мегардад ва муаллиф барои тачдиди назар даххо масъаларо меомузад, китобхоро варак мезанад, бо одамони касбу кори гуногун сухбат меорояд, то дурри максуд ба даст орад, яъне мавзуъро аз диди имрузй тахия ва манзур гардонад.
Вазифахои идтимоие, ки публисистика дар халлу фаслашон хисса мегузорад, беш аз пеш печидаву мураккаб мешаванд ва таваччухи публисистонро гаштаю баргашта ба худ мабзул медоранд.
Публисист барои халлу фасли проблемахои пешгузошта имкониятхои зиёд дорад, аммо онхо якчо намеистанд ва як хела нестанд. Барои ин публисистро зарур меояд, ки чустучу, тахлили журналистиро бо роху воситахои нав идома дихад, маъхаз ва сарчашмахои тозаеро омузад, захирахо ва имкониятхои суханвариро дуруст намояд.
Дар публисистика вакт ва фазо, майдони омузиш ва тахкик, нихоят фарох аст. Ин ба он вачх аст, ки худи хаёт муттасил назди публисист вазифахои нав мегузорад.
Осори Мутеулло Начмиддинов басо рангин аст. Бесабаб нест, ки у дар катори се нафар публисистони бехтарини садаи бисти тоник номбар шудааст. Дар осори у тамоми жанрхо, услубхо, мактабхои бехтарини эчодй ба мушохида мерасад. Хамзамон жанрхо, шаклхои эчоди публисистй ганианд. Проблемахои мухимтарини замой -истифодаи босамараи замин, маданияти зироатчигй, хочагидорй, сиёсати аграрй, ботдорй, чорводорй, муаммои муносибати инсон ба
ки муаллиф шухрати духтари сохибистеъдоди кухистонро боз хам беш кардани ва накли Мирзоро бо санадхои нав таквият доданист, аммо ин танхо масохати пахншавии овозаи шухрати Ширмохро афзуда, таъсири эмотсионалии ин образи хеле чозибро мекохонад.
Ширмох - ин рухи кухистон аст. Дар он мавзеъ хама чиз зебост, хам шаххои урёну хам дарахои махмалгун, хам парвози укобону хам чарои рамаи гусфандон, хама чиз дар кухистон ба мисли Тодикистон тару тоза, хушбую муаттар аст. Шояд хамин олами эхсосот ва хусни табиии Ширмох Мирзоро ба дунёи андешахои мубхам бурда бошад, уро дар баъзе мавридхо аз худ бехуд карда, тайри марому максади худ «Ба сари ман хаёли ба ÿ хамхонагй меояд» гуфта бошад.
Ин асар хусусияти очеркй дошта, зохиран ба кору зиндагии чупонон бахшнда шудааст. Хдмзамон дар он тасвири мавзеъ,- махал ва ному насаби чупонон айнан ба чашм мерасад. Х,ол он ки повеет ба тадкики такдири як зани санъатдусти точик бахшида шудааст. Мутеулло Начмиддинов мазмуну мундаричаи асарашро ба хамин дихати масъала иртибот дода, кушидааст, ки фаъолияти шахехои дигари сужаро бахри такмидбахшй истифода намояд. Сангак аз рашк баъди хонадорй кух ба кух, дара ба дара гашта, Ширмохро аз чашми номахрамон руст кардани мешавад. Зардак, ки аз барор нагирифтани ишкаш хамеша дар тобу таб аст, пайт мечуяд, то аз Ширмох ба зурн бошад хам, «никор» тирад. «Зардак дар ишки ман месузад. Сангак дуд мекунад. Лекин аз хушомади Зардак Сангак хабар надорад. Вай мехохад, ки ман ба ком зани ин, ба ном зани вай бошам. Ягон руз дар набудани Сангак вай ба сари ман меояд»- мегуяд Ширмох (с. 213).
Образи марказй дар повеет Ширмох аст, аммо симои у бе Шарифаю Шокарим хира мемонад. Ширмох ягон бор аз ин оилаи ачиб, аз чунин тарзи зиндагии ибратбахши чавонон харф намезанад. Шояд у аз онхо дарак хам надорад, аммо хонанда, бегумон, тарзи хаёти онхоро бо хаёти Ширмоху Сангак мукоиса менамояд. Часпу