Особенности функционирования татарской информационной телевизионной речи : на примере национального вещания Республики Татарстан

• Автор: Фатыхова, Муршида Ханафиевна
• Шифр специальности: 10.02.02
• Научная степень: Кандидатская
• Год защиты: 2011
• Место защиты: Казань
• Количество страниц: 237 с. : ил.

РОССИЯ ФЕДЕРАЦИЯСЕНЕЦ МЭЕАРИФ Ь0М ФОН МИНИСТРЛЫГЫ “КАЗАН (ИДЕЯ БУЕ) ФЕДЕРАЛЬ УНИВЕРСИТЕТЫ’

ЮЕАРЫ ЬОНЭРИ БЕЛЕМ БИРУ ФЕДЕРАЛЬ Д0УЛ0Т АВТОНОМИЯЛЕ М0ЕАРИФ УЧРЕЖДЕНИЕСЕ

Кулъязма хокукында Фатыйхова Мершидэ Хенэфи кызы

ТАТАР ТЕЛЕНД0ГЕ ТЕЛЕВИЗИОН Х0Б0РИ ТАПШЫРУЛАРНЬЩ СЄЙЛ0М УЗЕНЧ0ЛЕКЛ0РЕ (Татарстан Республикасыныц милли тапшырулары мисалында)

10.02.02 - Россия Федерациясе халыклары телларе (Татар теле)

Филология фаннаре кандидаты гыйльми дор;щэсе алу ечен язылган диссертация

Фэнни житэкчесе -филология фаннаре докторы, профессор В.З. Гарифуллин

Казан
ЭЧТЭЛЕК
КЕРЕШ
БЕРЕНЧЕ БУЛЕК. Телевизион хебари тапшыруларньщ тезелеше, жанр ягыннан узенчэлеклэре Ьэм аларда эйту, курсату чаралары нисбате
1.1. “Телевизион сейлом” тешенчэсе
1.2. Хэбэри тапшыруны оештыру чаралары
1.3. Хебари жанрлар сейлэмена куела торган талеплер
1.3.1. Телевизион хабэри тапшыру терлэре Ьэм аларньщ функциялэре
1.3.2. Телевизион текстныц гомуми узенчэлеклэре
1.3.3. Хэбэри текстта жемлэ терлэре
1.3.4. Составына карап жемлэ терлэре кулланылышы
1.3.5. Телевизион хэбэри текстныц ботенлеге
1.3.6. Телевизион хэбэр текстыныц композициясе
1.3.7. Хэбэри жанрларныц терлэренэ бэйле рэвештэ сейлэм оешу
Беренче булеккэ кыскача нэтижэ
ИКЕНЧЕ БУЛЕК. Хэбэри тапшырулар теленец лексик-грамматик узенчэлеклэре
2.1. Телевизион хэбэрнец сузлек составы :
2.1.1. Гарэп-фарсы алынмалары
2.1.2. Иптернациональ сузлэр
2.1.3. Рус алынмалары
2.1.4. Тарихи сузлэр
2.1.5. Терминнар Ьем Ьенэри сузлэр
2.2. Яца сузлэр ясауда хэбэри тапшыруларньщ роле
2.3. Хэбэри тапшыруларда сейлэмнец тээсирлелеген кечэйту чаралары
2.3.1. Эмоциональ экспрессив лексика
2.3.2. Эндэш Ьэм кереш сузлэр
2.3.3. Кабатлаулар
2.4. Хэбэри тапшырулар сейлэмендэ тел-сурэтлэу чаралары кулланылышы

2.4.1. Синонимнар
2.4.2. Антонимнар
2.4.3. Макаль йэм эйтемнэр
2.4.4. Фразеологизмнар
2.4.5. Гади сейлэм сузлэре
2.5. Хэбэри тапшыруларуда еш очрый торган хаталар йэм алардан
арыну юллары
Икенче булеккэ кыскача нэтиж;э
0ЧЕНЧЕ BYJIEK. Хэбари тапшыруларда телдэн тыш чаралар кулланылышы
3.1. Интонация Ьэм ен чаралары
3.1.1. Интонациянец иц эЬэмиятле элементларыннан берсе буларак- пауза.
3.1.2. Интонациянец икенче компоненты - басым
3.1.3. Интонациянец аченче компоненты - сейлэм темпы
3.1.4. Хабэри телевизион сейлэмдэ интонацион хаталар
3.2. Тел чараларын тулыландыручы буларак курмэ Ьам естэмэ
рэт, монтаж
3.3. Тел чараларын тулыландыручы буларак мимика, ишарэ, хэрэкэт
Оченче булеккэ кыскача нэтижэ
ЙОМГАК
ЭДЭБИЯТ
ЧЫГАНАКЛАР
КУШЫМТА
Мэсэлэн:

Эйтмэ рэт Курмэ рэт
Кича Казанда булган шартлауньщ тел сэбэпчесе Николай Салабеев буген милициягэ узе килде. Быел Татарстанпыц нефть Иэм нефть продуктларыннан щыелган салымы тулысынча Маскэугэ китэчак. Узган ел республиканыц хокук саклау органнары хезмэткэрлэре тарафыннан 300 лап хокук бозу очраклары теркалгэн. Карацгы урам. Тэрэзэлэрендэ ут кабынган йорт. Тэрэз пэрдэлэрен ачып урамга карап торучы фатир хужасы. Идэндэ кеше гэудэсе, чилэк кутэргэн милиционер аны атлап чыкты. Донья картасы. Пресс-конференция утырышы, залда журналистлар. Пресс-конференция барышы, штативта камера, оператор. Пресс-конференция естэле янындагы ике кеше. Залдан кемдер кесэ телефонын тотып чыгып бара, журналист язарга иелгэн. Рациягэ тоташтырылган телефон. Кизу торучы милиционер эш остале янында.
Бу - хэбэрлэр тапшыруыньщ башламына хас влге-урнэге. Ул hap телевизион каналда узенэ бер тврле Нам билгеле бер вакыттан соц яцартылырга мамкин. Мэсэлэн, “Татарстан хэбэрлэре” анонсыньщ хэзергесе монитор (студиягэ беркетелгэн ярдэмче экран) аша курсэтелэ. Анонска хэбэрлар чыгарылышында курсэтелэчэк аеруча меЬим вакыйгалар Ьэм тамашачыны жален итэрдэй, композицион яктан тозек кадрлар сайлап алына. Алып баручыга анонста вакыйга турында мемкин кадар кыска, эмма ид моЬимен хабар итэ торган тойгылы жемлэлэр куллану тамашачыны