Таджикская общественно-политическая терминология : История, направления и перспективы

• Автор: Назарзода, Сайфиддин
• Шифр специальности: 10.02.22
• Научная степень: Докторская
• Год защиты: 2004
• Место защиты: Душанбе
• Количество страниц: 308 с.

МУНДАРИДА
Сарсухан
БОБИ 1. Истилохшиносй ва проблемахои назарии он
1.1. Матолиби мукаддамотй
1.2. Бахсхои назарй ва усулхои ташаккули истилохоти и чтимой
ва сиёсй дар забони точикй
1.3. Меъёрсозй ва принсипхои гузиниши истилохоти идтимой -сиёсй
1.4.Усул ва коидахои истилохсозии забони тоники дар
даврони шуравй
БОБИ 2. Вожасозй ва истилохофаринй дар забони форсии дарй
2.1. Матолиби мук,адцамотй
2.2. Огози таълиф, тарчума ва пайдо шудани зарурати истилохофаринй
2.3. Давраи нашъунамо ва ташаккули истилохот
2.4. Давраи таназзул ва пастшавии сатхи истилохсозй
2.5. Истилохсозии забони точикй дар давраи
маорифпарварй
БОБИ 3. Инкишофи истилохоти нави ичтимоиву сиёсии
забони точикй
3.1. Матолиби мукаддамотй
3.2. Давраи чустучуи рох
3.3. Давраи гузиниш ва меъёрсозй
3.4. Давраи нармиш ва бознигарии эхтиёткорона
3.5. Давраи бозгашт ба суи анъанахои гузашта ва корбурди
тачрибаи хамзабонон
БОБИ 4. Инъикоси истилохоти ичтимоиву сиёсй дар фарханг
ва лугатномахои забони точикй
4.1. Матолиби мукаддамотй
4.2. Фарханг ва лугатномахои нави ичтимову сиёсии
забони точикй
4.3. Тахияи лугатномахо барон мактабу маориф
4.4. Тахияи лугатномахои сохавй ва тахассусй
БОБИ 5. Бознигарии усулхои асосии истилохсозй
5.1. Матолиби мукаддамотй
5.2. Имкониятхои калимасозй ва истифодаи онхо дар
истилохсозй
5. З.Манбаъхои истилохофаринй
5.4. Сифат ва чигунагии истилохот
Хулоса
Фехристи ихтисорахо
Фехристи адабиёти истифодашуда
“империалиста” намебошад ва хоказо.
Дар дои дигар муаллиф аз он ки “хеле аз онхо (истилохоти болоС.Н.) холо хам дар рузнома ва китобхои мо навишта мешаванд” афсус хурда хулосаи сиёсие мебарорад, ки чунин истилохот “ба сурати объективона на ба манфиати мафкураи пролетарй, балки ба мафкураи зиддипролетарй хизмат мекунанд.”(183.)
Аз мутолиаи маколаи мазкур чунин бармеояд, ки муаллиф мухолифи сохтани истилохоти нав мутобики усулхои истилохсозии гузаштаи забони точикй мебошад. У карори ба масъалаи истилохшиносй бахшидаи Анчумани аввалини забоншиносии Точикистонро, ки дар он сухан дар бораи нигох доштани шеваи анъанавй ва истилохоти хоси забони классикй меравад, хато ва ба “мадсад мувофид” намешуморад ва чунин менависад: “Маълум аст, ки дар он чо (дар дарор-С.Н.) сухан дар бораи он истилоххое аст, ки аз забони буржуазй-феодалй ба мо мерос мондааст. Бисёрии онхо арабй ва ба мехнаткашони тодик дед як алода надоштагй буд. Андуман онхоро “нигох доштан даркор” гуфта харчи дадар зур занад хам, лекин муносибати идтисодй ва мадании мехнаткашони Тодикистон, ки бо пролетариата Русия доранд ба мурури замон бисёрии истилоххои илмй ва истилоххои сохти точикиро аз миён бардошта, ба чояш истилоххои байналмилалй ва ё русиро медарорад, ки ин зиёдтар ба мадсад наздик аст.”(183.)
Хдтто дар баробари калимаи “кислород”-и русй дарор додани “туршизо”-и тодикиро, ки “рафид Зеднй ва амсоли он ба гузаронидан зур мезананд” аз “хад зиёд... тодикчигй, яъне миллатчигй”(183.) меномад ва гайра.
Тарафдорони ин чараён на танхо мухолифи истифодаи истилохоти худсохти точикй ва ё аз решахои арабй ба дои вожагони нави идтимой-сиёсй буданд, балки истеъмоли вожагони ноби тодикй ва ё луготи маъмулии арабй, ки дар забони точикй собидаи чандсадсола доштанд, онхоро ба хашм меорад.